Waarbij het lijkt dat het Leeuwarden financieel voor de wind gaat, geeft de wereld om ons een heen een andere aanblik. We worden dagelijks geconfronteerd met de oorlog in Oekraïne. Hebben een groot tekort aan woningen. Zien de te grote vraag voor de opvang van asielzoekers en een grote uitdaging op het gebied van stikstof.
Als ik met mijn honden door onze mooie gemeente wandel maak ik me meer dan ooit zorgen. We zien en voelen de onzekerheid van onze inwoners. De bestaanszekerheid van veel inwoners staan onder druk door een hoge inflatie, stijgende kosten en energielasten die voor veel mensen meer dan verdubbeld zijn. We zien inwoners met een kleedjes op de bank omdat ze kiezen om de kachel uit te laten, omdat ze anders te weinig geld hebben om rond te komen.
Als je door het winkelhart van Leeuwarden loopt zie je al meer dan 20 panden te huur staan. Spreken we ondernemers die zich zorgen maken over hun toekomst. Naast de gestegen energieprijzen worden ondernemers ook geconfronteerd met de uitdaging om aan voldoende personeel te komen. Hebben ze te maken met stijgende inkoop- en loonkosten en zijn ze nog druk bezig de betalingsachterstanden die ontstaan zijn door corona weg te werken. We zien bakkers hun lichten doven omdat er op dit moment geen droog brood meer te verdienen valt.
De huidige inflatie is dermate hoog, dat niet alleen mensen met een laag inkomen maar ook andere inkomensgroepen en onze ondernemers steeds meer moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen. Voor die groep is, anders dan voor mensen met een inkomen rond het bijstandsniveau nu nog geen tegemoetkoming vanuit het rijk en de gemeente. De VVD vind dat we als gemeente de plicht hebben om te kijken wat mogelijk is om steun te verlenen. Lokale ondernemers vormen daarnaast de belangrijke pijler voor de Leeuwarder economie en werkgelegenheid.
Een motie om voor 2023 incidenteel de OZB met 25% te verlagen. Hiermee geven wij de Leeuwarders in deze moeilijke tijden extra ruimte. Ruimte om achterstallige rekeningen te betalen, de kachel aan te zetten, te verduurzamen of om volgend jaar ook gewoon wat leuks te doen of te kopen bij de lokale middenstand.
Een huishouden is op dit moment vele duizenden euro’s kwijt aan koopkracht. Geld dat niet besteed kan worden aan een bezoek aan een restaurant, de kapper, museum of aan boodschappen bij onze lokale middenstand. De effecten van deze koopkrachtdaling zijn zoveel groter dan alleen bij de mensen thuis.
De VVD die met de credit card zwaait? De afgelopen jaren heb ik namens de VVD gepleit om onze financiële plussen op onze spaarrekening te zetten en te blijven zorgen voor een verantwoorde en stevige reserve voor ‘mindere’ tijden. Uiteindelijk komt het dan ten goede aan al onze inwoners en ondernemers. Zo houden we het leven in onze gemeente voor iedereen betaalbaar.
Die mindere tijd is nu!
De begroting 2023
We bespreken de begroting van 2023, een begroting gemaakt in uitdagende tijden.
Gemakshalve had ik u ook kunnen verwijzen naar mijn bijdrage die ik hield over de het coalitieakkoord.
Van ons krijgt u geen applaus voor de stadsbouwmeester. Hebben we grote twijfels bij de in te stellen fondsen. Zijn we geen voorstander van de zelfbewoonplicht. Moet je mensen aan een echte baan helpen en niet aan een basis baan. En de autoluwe binnenstad is op deze wijze een gedrocht en jaagt klanten de stad uit.
De rode draad van gister lijkt de begroting van nu. Dezelfde abstractie en vaagheden als het coalitieakkoord. Wel nu het geld al bestemmen maar de uitwerking, details en de concrete doelen ontbreken vaak. Laten we stellen dat de motor van dit college nog niet echt opgestart is.
De voorstellen die volgen zullen we dan niet nu, maar pas beoordelen op het moment dat ze worden voorgelegd aan de Raad. Wat de VVD betreft nemen de we deze bijlage bij het coalitieakkoord dan ook ter kennisgeving aan.
Maar, u kent ons als optimisten. We kijken graag vooruit. Leeuwarden is al mooi, maar het kan altijd beter. Samen bouwen aan een nog mooier Leeuwarden met perspectief voor onze inwoners.
Daarom komen we naast de motie verlaging OZB met nog 3 moties.
Als VVD komen we met een motie om in te zetten op het fenomeen doorstroommakelaar voor huurwoningen om gericht meer beweging en doorstroom te krijgen op de woningmarkt. We zien dat starters en senioren nog lang moeten wachten op een geschikte woning. Terwijl er nu bijvoorbeeld groepen in een eengezinswoning wonen, maar graag naar een kleinere en/of levensloopbestendige willen verhuizen, maar hierin worden belemmerd door hoge verhuiskosten, hogere huur en/of het gebrek aan beschikbare woningen in de buurt.
De hoeveelheid afvalzakken die naast een verzamelcontainer zijn geplaatst in Leeuwarden neemt sinds 2020 toe, met een piek tijdens de afgelopen winter. De toename van bijzet is een landelijke trend en het zal er met de introductie van diftar vast niet beter op worden.
De VVD is van mening dat cameratoezicht kan ondersteunen bij het achterhalen van de daders van bijzet en daarnaast een preventief effect heeft. De VVD realiseert zich ook dat bij het effectief toepassen van cameratoezicht rekening moet worden gehouden met diverse juridische en organisatorische aspecten zoals privacy, juiste locatiekeuze etc.
Daarom verzoeken wij ook het college te onderzoeken hoe flexibel cameratoezicht rondom containers, waar veel afvaloverlast is, een bijdrage kan leveren aan het terugdringen van bijzet bij de afvalcontainers en daarbij ook de eerder genoemde juridische en organisatorische aspecten mee te nemen.
In Leeuwarden bestaat al jarenlang een onbalans tussen het aantal werkenden en het aantal mensen zonder baan. Het werkgelegenheidscijfer blijft achter en de werkloosheid is hier hoger dan in de rest van Nederland. Het percentage werkloze jongeren ligt dubbel zo hoog in vergelijking tot vergelijkbare gemeenten. Ditzelfde geldt ook voor het aantal personen met een bijstandsuitkering. Het terugdringen van de werkloosheid is wat de VVD betreft een van de prioriteiten.
De VVD wil inzetten op een pilot Open Hiring. Open hiring zorgt ervoor dat meer mensen die moeite hebben met het sollicitatieproces sneller aan een baan komen. Het initiatief verkleint de procedure tot enkel een aanmelding. Hierdoor kunnen mensen die bijvoorbeeld moeite hebben met het schrijven van een sollicitatiebrief door laaggeletterdheid, makkelijker tot de arbeidsmarkt toetreden.
Afrondend
We blijven vooruit kijken. We zijn blij dat aankomend jaar verder wordt ingezet op jongerenparticipatie en we zijn grutsk dat we dit jaar de landelijke dag van de kinderburgemeester mogen hosten. We kijken uit naar het debat over de uitvoeringsagenda binnenstad. Zijn blij het nieuwe terrassenbeleid er aankomt en dat er stevig wordt doorgebouwd in onze gemeente. En eindelijk omarmt het college ons voorstel omtrent resultaatfinanciering.
Op 27 juni werd de raad, evenals de omwonenden, geïnformeerd over het voornemen van het college om een Regionale Opvanglocatie (ROL) te vestigen op het terrein van het tuincentrum TUIN! De zoektocht naar een locatie voor een dergelijk asielzoekerscentrum loopt al sinds december 2020 toen de gemeente haar medewerking heeft toegezegd aan het verzoek van het COA om de mogelijkheden van een ROL in Leeuwarden te onderzoeken. De VVD fractie sprak zich destijds al uit tegen de vestiging van een ROL in Leeuwarden. Uitgangspunt van een dergelijke opvanglocatie is namelijk dat daar asielzoekers worden geplaatst met een grote kans op een status. Door ze te vestigen in de regio waar ze in toekomst komen te wonen en werken zou de integratie versneld kunnen worden. Maar Leeuwarden heeft een tekort aan beschikbare woningen en meer dan 5000 mensen in de bijstand. Daarmee is Leeuwarden dus geen logische keuze voor de vestiging van een ROL. De VVD stond destijds redelijk alleen in de raad met deze bedenkingen dus de zoektocht naar een locatie werd gestart. Met na ruim 1,5 jaar de locatie TUIN! als resultaat.
Het plan is om op die locatie 45 woningen te bouwen en daar 450 asielzoekers te vestigen. Daarnaast komen er volgens het plan nog 27 woningen voor "andere doelgroepen/huurders". Een directe oplossing voor de huidige opvangcrisis is het alvast niet want voordat de procedures zijn afgerond en de bouw is gestart zijn we, zelfs met de voorgenomen versnelde procedure, al 1,5 jaar verder. En is het maar de vraag of een dergelijke versnelde procedure op zijn plaats is.
Tijdens de rommelig verlopen informatiebijeenkomst van de gemeente voor omwonenden werden door de aanwezigen serieuze zorgen geuit. Is de omgeving geschikt voor oorlogsvluchtelingen gezien het lawaai vanaf de vliegbasis? Valt er sowieso te bouwen binnen de normen voor geluidsoverlast? Hoe voorkom je onderlinge spanningen als je 10 asielzoekers per woning vestigt? Hoe kan de veiligheid in de omgeving worden gewaarborgd? We vertrokken na de informatiebijeenkomst met meer nieuwe vragen in plaats van met antwoorden op de vragen die we al hadden.
Terwijl het eerste debat over de plannen al gepland stond voor twee dagen later. Voor ons een reden om te vragen om het debat uit te stellen tot na het reces. De belanghebbenden verdienen een uiterst zorgvuldige besluitvorming en moeten bij iedere stap goed worden betrokken. Het debat is inderdaad uitgesteld en nog dezelfde week waren we aanwezig bij een bezoek aan de geplande locatie om de situatie ter plekke te bekijken met een aantal omwonenden. Na de zomervakantie wordt het traject vervolgd.
Petra van der Sloot - Woordvoerder
Zonder veiligheid geen vrijheid!
De afgelopen maand hebben we in de raad een tweetal bijeenkomsten gehad over straatintimidatie. In de eerste bijeenkomst konden we de ervaringsverhalen horen, in de tweede bijeenkomst werden we bijgepraat over de verschillende manieren om straatintimidatie aan te pakken.
De VVD accepteert niet dat mensen op straat (seksueel) geïntimideerd worden. Leeuwarden moet een gemeente zijn die niet alleen veilig ís, maar waar eenieder zich ook veilig voelt en daar hoort straatintimidatie niet bij.
Straatintimidatie is overal om ons heen. Ook in Leeuwarden. Naroepen, nafluiten, intimideren of simpel weg een onveilig gevoel op straat.
We zijn er van overtuigd dat de gemeente Leeuwarden veiliger kan en moet worden. Dit vraagt een brede aanpak en daarom dienden wij als VVD, samen met de CU en het CDA, een motie in die het college opdraagt om met relevante partners in onze gemeente een brede aanpak op te stellen om straatintimidatie in de gemeente Leeuwarden tegen te gaan. In deze aanpak naast repressie ook in te zetten op preventie en bewustwording.
Onze motie is aangenomen!
Marcel Visser - Woordvoerder
Sinds de herindeling met Boarnsterhiem hebben we een prachtige ruwe diamant in binnen ons gemeentelijk grondgebied. Grou. Een prachtig watersportdorp waar het goed wonen, werken en recreëren is. Maar wat maakt Grou bijzonder? Wat is het onderscheidend vermogen van het dorp ten opzichte van andere watersportdorpen? En hoe moet Grou eruit zien in de toekomst? Met deze vragen is een grote enthousiaste club vrijwilligers in het dorp aan de slag gegaan. Zodat de ruwe diamant Grou kan worden geslepen en opgepoetst, met als doel dat het nog fijner wonen, werken en recreëren gaat worden. Zichzelf kan onderscheiden, met behoud van de eigen identiteit.
Volgens de fractie van VVD Leeuwarden mogen we als gemeente met trots kijken naar dit proces met het komen tot een visie voor Grou. Van onderop, vanuit het dorp, integraal en passend binnen de Omgevingswet. Daarnaast past dit binnen de principes van ‘Andere Overheid’. Een faciliterende en ondersteunden gemeente, die ruimte geeft voor nieuwe initiatieven. Het zou zonde zijn als we dergelijke initiatieven op z’n beloop laten.
Bij een werkbezoek op uitnodiging van alle partijen uit Grou Breed is de gemeenteraad bijgepraat over de visie en de totstandkoming. Meteen hierna heb ik samen met Fokelien van der Meulen (CDA) het initiatief genomen tot een motie. Een motie die oproept om de opgestelde visie te gebruiken bij de verdere plannen in het dorp Grou. Dat betekent ook loslaten, want als we initiatieven van onderop willen stimuleren, en ruimte willen geven aan bewoners, dan moeten we als gemeenteraad ook leren om wat los te laten. Wellicht spannend, maar Pipi Langkous zij het al: “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.”
Waar we hoopten in 2021 weer normaal te kunnen leven, kwamen we bedrogen uit. Alweer een jaar met corona, lockdowns, zelftesten. Schulden voor ondernemers, steunpakketten en regelingen. Evenementen, en activiteiten van verenigingen en organisaties gingen niet door of werden verplaatst. Ondernemers moesten hun deuren gesloten houden. Er vonden meer demonstraties en plaats, vaak in relatie tot onvrede over het coronabeleid.
Maar onze zorgen zijn breder dan alleen Corona en haar impact. De bestaanszekerheid van veel inwoners staan onder druk door een hoge inflatie, stijgende kosten en energielasten die voor veel mensen meer dan verdubbeld zijn.
We zien steeds meer tegenstelling en minder ruimte voor een open dialoog. Het vertrouwen in de politiek neemt af, polarisatie neemt toe en we lijken meer waarde te hechten aan Facebook wetenschappers dan aan serieuze journalisten. We zien democratie-ondermijnende dynamiek en politiek.
En wie zijn blik naar voren zet ziet de oorlog in Oekraïne en een beeld dat de democratie lijkt te worden bepaald door het recht van de sterkste en dat het intimideren van volksvertegenwoordigers niet meer een incident is, maar structurele idioterie.
Vanavond rekenen we af met 2021 en het laatste jaar van het vorige college. De bespreking van de jaarstukken met het college beginnen wat de VVD betreft te lijken op een jaarlijkse rituele dans. De coalitiepartijen steken de loftrompet en de oppositie is kritisch.
Het oude college is klaar. De ambities waren op, de balans is opgemaakt en het is nu aan een nieuw college om verantwoording af te leggen. We zien een enorme overschot van miljoenen aan begrote werkzaamheden, die niet uitgevoerd zijn in 2021. Dit vult de spaarpot voor het nieuwe college die al driftig met de creditcard is gaan zwaaien in haar nieuwe coalitieakkoord.
De jaarstukken zijn in nevelen gehuld. Veel woorden, noem het buikvulling, en wie zoekt naar concrete doelen of resultaten komt bedrogen uit. Wat heeft het college bereikt, behalve mooie woorden en met de creditcard zwaaien. Reken je het college nou af op mooie woorden of op ontbrekende cijfers, doelen en resultaten.
Vorig jaar in februari werd de door Petra van der Sloot ingediende motie, voor het plaatsen van minstens één literatuurbankje in Leeuwarden, raadsbreed gesteund. Afgelopen donderdag kon Petra, met collega’s Jannie Atsma (CDA) en Mirka Antolovic-Tipuric (PvdA), dan eindelijk plaatsnemen op het (eerste) bankje! De literaire bank, met daarop een gedicht van Sytse Jansma heeft een centrale rol in het literatuurproject Sprekende stenen van Over de drempel, het programma van de gemeente Leeuwarden waarin cultuurmakers en maatschappelijke initiatieven zich samen inzetten tegen eenzaamheid.
U vindt het literatuurbankje bij de Grote Kerk.
Het is crisis op de woningmarkt. De huizenprijzen rijzen het dak uit, het aantal beschikbare koopwoningen droogt op, de wachtrijen bij corporaties stijgen en het sneller extra bijbouwen van nieuwbouwwoningen stokt. Natuurlijk kun je daar als lokale overheid op ingrijpen, maar er is ook een centrale rol weggelegd voor de Rijksoverheid. Eén van de landelijke interventies is een inkomensafhankelijke huurverhoging voor de hogere inkomensgroepen, om op deze manier scheefwonen te voorkomen.
Als VVD vinden we scheefwonen in beginsel onwenselijk. Doorstroom naar een koopwoning of vrije huur zorgt ervoor dat de lagere inkomensgroepen sneller kunnen wonen in een sociale huurwoning. Uit onderzoek van Aedes en RTL Nieuws blijkt echter dat een groot deel van de corporaties geen gebruik maakt van deze maatregel. Dit terwijl de 40% corporaties die wel gebruik maken van de maatregelen de nodige voordelen zien. Genoemde motieven om gebruik te maken van deze huurverhoging zijn het bevorderen van de doorstroom op de woningmarkt, het verduurzamen van bestaand bezit en het laag kunnen houden van de huren voor lage inkomensgroepen (conform het principe: sterkste schouders dragen de zwaarste lasten). De minister van volkshuisvesting, Hugo de Jonge, verwacht dan ook dat corporaties verstandig omgaan met het toepassen van de inkomensafhankelijke huurverhoging, om zo hun maatschappelijke opgaven te realiseren.
Als VVD beseffen we ons terdege dat met alleen inkomensafhankelijke huurverhoging de woningmarkt niet wordt opgelost. Maar i.c.m. een breed palet aan maatregelen (extra bouwen, snellere procedures, experimenteren met tiny houses, knarrenhofjes, tijdelijke woningbouw, etc.) kan het wel helpen om de doorstroom te stimuleren en de woningmarkt vlot te trekken. Daarom hebben we aan het College van B&W schriftelijke vragen gesteld naar de situatie in Leeuwarden om te achterhalen in hoeverre corporaties in Leeuwarden gebruik maken van de inkomensafhankelijke huurverhoging. Benieuwd naar de vragen? Lees ze hier:
Bij elkaar komen is een begin, bij elkaar blijven is vooruitgang, met elkaar samenwerken is succes.
Sinds de invoering van de dualisering – alweer twintig jaar geleden – zijn er steeds meer gemeenteraden die kiezen voor een transparant en open proces van coalitievorming na de raadsverkiezingen. Zo niet in Leeuwarden. Hier doen we het ook in 2022 nadrukkelijk zoals het altijd gebeurde: zonder communicatie aan de raad, achter gesloten deuren en met selectieve communicatie via de media. Geen enkel zicht op de opdracht van de formateur, geen tussentijdse rapportage en openheid en transparantie ontbreekt. Hiermee wordt de toon gezet voor de samenwerking tussen raad en college. Met als sluitstuk het gebrek aan vertrouwen, nu zelfs het akkoord niet onder embargo naar de raadsfracties kon komen. Een valse start.
Het had anders gekund. Dat ik dit ooit nog eens zou zeggen, maar neem een voorbeeld aan Arie Slob in het kader van transparantie, zoals in de formatie in Zwolle.
Stadsakkoord op hoofdlijnen vol vaagheden
Een stadsakkoord op hoofdlijnen dat van zoveel vaagheden spreekt, maar toch ook weer genoeg om de duale ruimte weer in te kaderen.
Het akkoord leest weg als het verkiezingsprogramma van Groenlinks aangevuld met oude wijn in nieuwe zakken. Over een deel wat dit coalitieakkoord presenteert heeft de raad al lang een besluit genomen of is al staand beleid. Zoals de armoedenota of de pilot schuldhulpverlening. De 5800 te bouwen woningen was al door wethouder de Haan aangekondigd. De weidenvogelcompensatie waren al geregeld. Diftar wordt ingevoerd conform besluit uit 2020 en bouwen nabij de Hounspolder is ook niet nieuw. En als je lang genoeg wacht met de uitvoering dan maak je gewoon weer opnieuw melding van een uitvoeringsnotie versterking sociale basis.
Grote woorden en gemaakte beloften door partijen lijken als een vogel gevlogen of worden even snel bij de kliko gezet om solidair te zijn met de PvdA en GroenLinks.
Hoe dan, wat dan, wanneer. Zoveel vragen, zoveel opmerkingen en weinig concrete doelen.
Onderwerpen waar u ons aan uw zijde vindt, maar ook waar wij een andere visie op hebben.
Een kleine greep:
Sinds begin november 2021 worden asielzoekers opgevangen in de noodopvang in het WTC. Met het COA is een bestuursovereenkomst gesloten voor deze noodopvang voor de duur van 6 maanden (met mogelijkheid tot verlenging met maximaal 2 keer 3 maanden). Als raad hebben we vorig jaar ingestemd met deze noodopvang onder de aanname dat asielzoekers daar slechts voor een beperkte tijd zouden verblijven. Het gaat immers om noodopvang. In de praktijk blijkt een grote groep er echter langere tijd te verblijven omdat doorstroom naar reguliere AZC’s niet mogelijk is. De asielopvang loopt vast omdat de instroom aanhoudt en er ruim 13.000 statushouders in AZC’s verblijven in afwachting van huisvesting. De afgelopen periode is er zowel lokaal als landelijk de nodige publiciteit geweest over de omstandigheden in de noodopvang. Met name over het feit dat ook gezinnen met kinderen langere tijd in een dergelijke ruimte zonder daglicht en privacy moeten verblijven. Van de ruim 60 gezinnen verblijft de helft er al ongeveer een half jaar.
Op 18 mei is de raad bijgepraat over dit onderwerp. Dit was aanleiding voor een aantal moties tijdens de raadsvergadering op 25 mei:
