In de Miljoenennota 2007 staat een voorstel voor vermindering van het aantal raadsleden en wethouders (lagere bestuurskosten gemeenten). Het moet een bezuiniging opleveren van € 90 miljoen vanaf 2011. Een maatregel die nog niet verder is ingevuld. Het achterliggende doel is ook niet helder. Wellicht is het een ordinaire bezuinigingsmaatregel, maar daar ga ik vooreerst nog maar even niet vanuit. Alhoewel in het regeerakkoord nog letterlijk staat: “Het kabinet zal het onderdeel van het wetsvoorstel 30 902 dat betrekking heeft op het aantal leden van de gemeenteraad intrekken” (en dat ging over minder raadsleden, niet meer). Dit natuurlijk onder druk van de Christenunie die daar als kleine partij de dupe van zou worden.
Er is dus al wel aangegeven dat het zou kunnen gaan om minder raadsleden en wethouders. Je kunt een dergelijke bezuiniging natuurlijk ook op een andere manier realiseren. Door minder gemeenten, dan zijn fusies nodig, maar dit kabinet is blijkbaar doodsbenauwd voor het woord herindeling. Het kan ook door het afschaffen van de stadsdeelraden. Maar daar lijkt dus geen sprake van.
Feitelijk is het een raar voorstel als je bedenkt dat dit kabinet juist groot voorstander is van het decentraliseren van taken van het rijk naar de gemeenten. Past vermindering van het aantal raadsleden en wethouders daarin nu wel? Ik vraag me dat echt af.
Het verminderen van het aantal raadsleden is eigenlijk een nette vorm van invoeren van een kiesdrempel. Het invoeren van een kiesdrempel durft men niet aan, dan staan de kleine partijen op hun achterste poten. Maar dit voorstel werkt in de praktijk op een zelfde manier uit. Immers voor een zetel heb je meer stemmen nodig. Kleine partijen zullen het moeilijker krijgen om een plekje te krijgen in de lokale politieke arena. De huidige eenmansfracties lopen het risico te verdwijnen. Dus komt er minder verscheidenheid. Volgens sommigen een zegen. Een groot aantal kleine partijen is soms lastig, maar het geeft ook wel goed weer hoe de Nederlandse samenleving in elkaar zit. En dat heeft ook zijn charme, vind ik persoonlijk.
Het rare is ook dat het blijkbaar alleen gaat om raadsleden en wethouders. En niet om kamerleden (maar liefst 150 in de 2e kamer en 100 in de 1e kamer) en ministers en staatssecretarissen, of statenleden en gedeputeerden. Het aantal statenleden is overigens al verminderd met ingang van 2007. Maar met ongeveer eenzelfde omvang van de begroting heeft Leeuwarden “slechts” 37 raadsleden, en de provincie nog steeds veel meer statenleden, maar liefst 43.
Ook binnen de VVD is het een item. Bij de behandeling van het Liberaal Manifest heeft de afdeling Leeuwarden nog een amendement ingediend om het voorstel voor minder raadsleden uit het Liberaal Manifest te halen. Dat amendement heeft het toen gehaald. De redenen voor het amendement waren destijds: "De werkdruk is al enorm bij raadsleden. Verder gaat het voorstel ten koste van de diversiteit van de volksvertegenwoordiging. Het risico bestaat dat mensen zich daardoor minder in raadsleden zullen herkennen. en de beodeling is juist de afstand tussen burger en politiek te verkleinen. Het voorstel wordt verder niet gekoppeld aan een professionalisernig." Een andere reden was dat het hier ook weer een op zichzelf staand voorstel betrof alleen voor de raad.
De VVD is een groot voorstander van het verminderen van de bestuurlijke drukte. Ik ook. Of minder raadsleden daar nu het meeste aan bijdragen is voor mij wel een vraag. In het verkiezingsprogramma 2006 van de VVD landelijk stond als uitgangspunt “zoveel mogelijk dicht bij de burger”, afschaffen van de stadsdeelraden, snoeien in de taken van de provincie. Daar ben ik helemaal mee eens. Voor dit voorstel stond “slechts” een bezuiniging van € 50 miljoen in het verkiezingsprogramma, tegen € 90 miljoen bij het huidige kabinet.
Op zich ben ik overigens geen principieel tegenstander van vermindering van het aantal raadsleden. Maar koppel het dan wel aan een verdere professionalisering van de raad. Én doe eenzelfde operatie direct op landelijk en provinciaal niveau. Én maak wel heel nadrukkelijk een afweging in combinatie met de verdere decentralisatie van taken van het Rijk en Provincie naar de gemeenten.
En natuurlijk zullen mensen nu zeggen dat ik voor eigen parochie preek. Maar het voorstel van het kabinet gaat pas in vanaf 2011. En of ik dan nog raadslid ben …?
