Het kabinetsbeleid onder vuur (deel 1)
Het Kabinet Balkenende IV zit nu inmiddels bijna anderhalf jaar op het pluche. Bij het aantreden van het Kabinet viel op dat het Kabinet zwaar ging inzetten op prachtwijken, of krachtwijken. Het werd met veel flair en bombarie ingezet. Hoe anders kan het allemaal lopen …
De aanpak voor de krachtwijken kent een uiterst moeizame start. Gemeenten waren niet blij en tevreden met de selectie van de wijken. De financiering wil niet van de grond komen. PvdA-minister Bos wil geen geld beschikbaar stellen. Minister Vogelaar en de woningcorporaties gaan vervolgens rollebollend over straat en kunnen het niet eens worden. De minister van wijkzaken krijgt veel kritiek en komt onder vuur te liggen. Onder al deze druk wordt uiteindelijk nog wat geld beschikbaar gesteld. PvdA-minister Bos kan zijn minister uiteindelijk toch niet laten vallen …
Daar bovenop verscheen recent het rapport “Na de sloop” van het Nicis Instituut. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht concluderen daarin dat de wijken grenzend aan de huidige veertig Vogelaarwijken de achterstandswijken van de nabije toekomst zijn. Minister Vogelaar is vooral bezig voor heel erg veel geld de problemen te verplaatsen!
In het onderzoek wordt gekeken naar de effecten in de afgelopen drie jaar van drie grote herstructureringsprojecten in Leiden, Utrecht en Den Haag. Uit het onderzoek blijkt het zogenaamde waterbedeffect van stedelijke herstructurering. Voor de resultaten werd vaak gekeken naar het aangepakte gebied, waar inderdaad verbeteringen optreden, maar te weinig naar de neveneffecten.
Bewoners van de herstructureringswijken vertrekken naar wijken die sterk lijken op de wijk die ze verlaten: veel sociale huurwoningen, niet-westerse allochtonen en een laag gemiddeld inkomen. Meestal gaat het dan ook nog om een naastgelegen wijk.
Eigenlijk geen verwonderlijke uitkomst. Ook in Leeuwarden is datzelfde waterbedeffect te zien. De wijk Heechterp/Schieringen werd in de jaren 90 opgeknapt, en daarmee verschoven de problemen naar de Vrijheidswijk, die daarna werd aangepakt, en daarna gingen bijvoorbeeld delen van de wijk Bilgaard achteruit, waar nu de laatste jaren weer wordt geïnvesteerd.
Enige jaren geleden werd in het kader van de Stedelijke Vernieuwing in Leeuwarden al geconstateerd dat je niet meer moet kiezen voor enkele grootschalige ingrepen, maar tijdig kleinschalige ingrepen moet doen door de hele stad heen. Dat klinkt heel erg logisch en het werd beleid, totdat het nieuwe kabinet kwam met de krachtwijken-aanpak voor “slechts” 40 wijken in Nederland, en één daarvan in Leeuwarden. Een aanpak waar Leeuwarden opeens (over-) enthousiast achteraan liep, en (weer) het beste jongetje van de klas wilde zijn. Op zich niet verwonderlijk omdat de gemeente Leeuwarden een naam heeft op te houden als het gaat achter nieuwe concepten aan te lopen, zonder echt na te denken of dit nou wel is wat we willen. Ik ben wel benieuwd naar de motivering van de selectie van de 40 wijken. De rechter dwong minister Vogelaar onlangs om die vrij te geven (wat ze vervolgens nog steeds weigert, ze is in beroep gegaan). Dan kunnen we ook zien of Heechterp echt zo slecht scoort of dat er andere zaken hebben meegespeeld.
Een voor dit kabinet cruciaal beleidsterrein. Een minister (PvdA) die loopt te stuntelen. Een beleidsterrein waar geen echte oplossingen worden geboden, die werken. Het kabinetsbeleid onder vuur …!
Aukje de Vries