Nog voordat het nieuwe kabinet in 2007 van start ging was één van de eerste acties van de nieuwe Tweede Kamer het regelen van het generaal pardon. Wat is er toen verteld en wat is uiteindelijk gebeurd.
Wet Werk en Bijstand
Dit voorjaar maakte de staatssecretaris van Justitie Albayrak bekend dat 3.000 huishoudens, die onder de generaal pardonregeling vallen een beroep op de bijstand doen. Dit los van de gezinnen die al op enigerlei wijze een bijstandsuitkering genoten. Slechts 15% van het totaal aantal pardonners is aan het werk volgens de Staatssecretaris. In totaal gaat de generaal pardonregeling in Nederland om ruim 26.000 mensen.
In Leeuwarden is het totaal aantal personen dat onder het generaal pardon valt ongeveer 200. Dit is al veel hoger dan de eerste prognoses van enkele tientallen personen. Naar aanleiding van het generaal pardon zijn er in Leeuwarden door 80 huishoudens WWB-uitkeringen aangevraagd. Het college heeft aangegeven dat dit feitelijk bijna 100% (!) is, want per huishouden zijn er natuurlijk meerdere personen. Dat terwijl eerder is aangegeven dat het allemaal wel wat mee zou vallen.
Dit is natuurlijk een heel hoog percentage en het geldt niet alleen voor Leeuwarden. In verschillende stedelijke gemeenten wordt nu de balans opgemaakt en uit Den Haag, Leiden en Apeldoorn, om eens wat gemeenten te noemen, komen vergelijkbare geluiden. De gedane aannames kloppen blijkbaar niet en dat is toch vreemd.
Want waren de mensen, die onder het generaal pardon vielen, niet al zolang in Nederland, kenden ze de taal niet al zo goed en waren ze niet zo ingeburgerd, dat het onmenselijk was om ze terug te sturen naar het land van herkomst? Dat werd ons in de promotie van het generaal pardon wel voorgehouden.
Ook als je door dit soort propaganda heen kijkt, dan denk je nog dat er een redelijke groep zou moeten zijn, die toch aan het werk zou kunnen komen. Zeker met de huidige situatie van grote krapte op de arbeidsmarkt. Maar daar is blijkbaar dus geen sprake van. En je kan je afvragen of gemeenten wel genoeg geld hebben om al die mensen te laten inburgeren, te huisvesten en te begeleiden naar werk.
Forse toename asielverzoeken
Beloofd was verder dat het generaal pardon niet zou leiden tot een aanzuigende werking. Eind augustus 2008 werd duidelijk dat er in Nederland een explosieve stijging van het aantal asielaanvragen te zien is. Uit gegevens van de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND) bleek dat het aantal asielverzoeken in het eerste halfjaar met 43% is toegenomen! Saillant detail: in de rest van Europa nam het gemiddeld juist af met 3%. Het kabinet gaat bij Prinsjesdag ongeveer 50 miljoen euro per jaar extra uittrekken om de fors groeiende stroom asielzoekers het hoofd te kunnen bieden.
Dit is dus waar altijd voor is gewaarschuwd, namelijk dat het generaal pardon voor 26.000 illegalen een aanzuigende werking zou hebben op asielzoekers. Nu zijn er mensen die betwijfelen of er een link is met het generaal pardon. Het CDA zegt landelijk dat de stijging zou komen omdat Zweden wat strenger zou zijn geworden. Maar dat lijkt me naïef, want waarom dan alleen in Nederland zo’n stijging en niet in de rest van Europa?
In Nederland hebben volgens cijfers van staatssecretaris Albayrak 26.800 illegalen een verblijfsvergunning gekregen, maar tot nu toe gaf Albayrak altijd aan dat er “niets is gebleken van een aanzuigende werking”. Het tegendeel blijkt nu het geval.
Ik ben nooit een voorstander geweest van een pardonregeling. Je blijft namelijk bezig, het risico bestaat dat je steeds weer een nieuw generaal pardon moet afkondigen. Kijk bijvoorbeeld maar naar Spanje, waar onder meer in 1991, 1996, 2000 en 2005 (in dit jaar ging het om maar liefst 700.000 personen) een generaal pardon was. Ook in Italië werd aan illegalen een generaal pardon verleend, tot grote woede van veel andere lidstaten die een aanzuigende werking vreesden.
Blijkbaar vindt Europa het wel een risico. Daarom hebben in juli 2008 de lidstaten van de Europese Unie afgesproken dat ze voortaan alleen onder bepaalde voorwaarden een generaal pardon mogen afkondigen voor illegalen die op hun grondgebied verblijven. De bedoeling is dat de toestroom van illegale vluchtelingen (nu naar schatting zo’n acht miljoen) aan banden wordt gelegd.
Uitzettingen
Bij elke pardonregeling hoort ook onherroepelijk een uitzettingsoperatie. Als je “ja” zegt tegen sommige personen, moet je ook “nee” verkopen. En voor die personen de daad bij het woord voegen. Staatssecretaris Albayrak kondigde bij de generaal pardon regeling destijds ook direct aan om de uitzettingen weer te hervatten. Maar wat is daarvan
terecht gekomen?
In Nederland zijn er bijna 6.000 illegalen afgewezen voor het pardon, waarvan er eind mei 2008 pas 180 waren uitgezet. En dan heb ik het nog niet eens over de mensen die na een eerste contact of informatie niet doorgezet hebben, omdat ze kansloos zouden zijn. Die zijn weer gewoon de illegaliteit in gedoken. In tegenstelling tot de asielverzoeken loopt het met de uitzettingen nog niet zo storm.
Al met al lijkt van de aannames en beloften weinig terecht te komen en zal het asielzoekersprobleem de komende jaren weer hoog op de politieke agenda staan. Als je ja zegt tegen mensen die vaak al jaren hebben geprocedeerd en als je niets doet tegen mensen die hier niet mogen blijven, dan moet je de gevolgen onder ogen durven zien. Adverteren doet gewoon verkopen, ook in vluchtelingenland!
