Christenunie's wil is wet
De media werden de afgelopen dagen beheerst door een ethisch thema: embryoselectie wel of niet. Alhoewel eigenlijk was het misschien niet eens zozeer de ethische kwestie die de gemoederen bezig hield, maar eerder een politiek dilemma. Mag een zeer kleine minderheid zoveel invloed hebben dat ze de meerderheid hun mening opdringt en oplegt? Omdat men toevallig deelneemt aan het kabinet? Onder druk van de Christenunie moest PvdA-staatssecretaris Bussemaker de brief over embryoselectie intrekken. Een religieus en politiek conflict wordt uitgevochten over de hoofden van een kleine groep mensen, wiens leven sterk kan worden bepaald door de toepassing van deze techniek.
Bij embryoselectie worden embryo’s die bij IVF ontstaan, onderzocht op de aanwezigheid van een gen dat een ernstige ziekte kan veroorzaken. In dit geval gaat het om de uitbreiding van de mogelijkheden naar ernstige erfelijke, agressieve vormen van borst- en darmkanker. Voor de ziekte van Huntington, spinale spieratrofie en taaislijmziekte is het al mogelijk. Alleen gezonde embryo’s worden gebruikt. Het rare is trouwens dat abortus wel is toegestaan in zo’n geval, dus ook wanneer uit een test blijkt dat een vrouw zwanger is van een kind met een ernstige vorm van erfelijke borstkanker. Wat is het verschil zou je zeggen? Ik zou het niet kunnen aangeven. Feitelijk dus ook heel vreemd dat landelijk hier dus zo’n commotie over is. Blijkbaar wil de Christenunie gewoon haar punt maken, een partij die sowieso tegen reageerbuisbevruchting (IVF) is, omdat daarbij veelal embryo’s (pril leven) niet worden gebruikt.
Volgens minister Rouvoet (Christenunie) zou embryoselectie in strijd zijn met het regeerakkoord. Dat is niet waar, volgens mij. In het regeerakkoord van PvdA, CDA en Christenunei staat weliswaar een passage over “medische ethiek”, maar die passage gaat primair over abortus en euthanasie. Verder staat er nog in: “Het - perspectiefrijke - onderzoek naar behandelingsmogelijkheden met gebruikmaking van (volwassen) lichaamsstamcellen wordt krachtig gestimuleerd. Tijdens de komende kabinetsperiode zal het verbod op het speciaal tot stand brengen en gebruiken van embryo's voor wetenschappelijk onderzoek en andere doeleinden dan het tot stand brengen van zwangerschap, worden gehandhaafd.” Dat sluit embryoselectie en verruiming ten aanzien van de ernstige ziekten dus niet uit. Dat blijkt ook uit het feit dat Rouvoet zegt dat het regeerakkoord “echt een andere sfeer uitademt”. Dat zeg je niet als het bikkelhard is afgesproken.
Feitelijk gaat staatssecretaris Bussemaker verder op de lijn van het vorige kabinet en is er dus helemaal geen trendbreuk of het nemen van verdere stappen op dit terrein, want embyoselectie was in principe al mogelijk. Verruiming past in dat beleid, waar ook de Christenunie blijkbaar geen duidelijke bezwaren tegen had geuit tijdens een Kamerdebat in november vorig jaar, volgens Bussemaker. Niet erg consequent dus.
De Christenunie laat vrouwen met borstkanker en andere patiënten met ernstige genetische ziekten in de kou staan. Ze houdt daarmee het voorkomen van vreselijke ziekten tegen. De partij zet ook in op een politieke ramkoers, want er is niet echt een compromis mogelijk: je breidt het aantal ziektes wel uit of je doet het niet. Of het moet straks weer uitstel zijn door een adviescommissie in te stellen of iets dergelijks, zoals dit kabinet zo vaak doet bij moeilijke kwesties. Maar waar ik echt bang voor ben is dat de PvdA het kabinet op dit moment niet wil laten vallen vanwege de peilingen en dus uiteindelijk mee zal gaan met de beide andere christelijke partijen in het kabinet. En daar zijn dit soort kwestie te principieel voor. Ik hoop dat de PvdA haar rug recht houdt en dat ze inziet dat weer toegeven, nog slechtere peilingen op zal leveren.
De Christenunie wil met een handjevol zetels haar mening doorduwen en opdringen over iets waar een grote meerderheid in de 2e kamer voor is, en waar in de samenleving draagvlak voor is. Waarom moet iemand met een andere mening, gebaseerd op het christelijk geloof, mij zijn mening opdringen, terwijl ik niet gelovig ben? Is dat geoorloofd? Ik vind van niet. Het feit dat ik voorstander ben van euthanasie en abortus, wil nog niet zeggen dat ik mensen die daar tegen zijn dwing om dat soort ethische zaken ook daadwerkelijk te doen. Andersom vindt de Christenunie dat zij dit blijkbaar wel mag. Een lid van de Christenunie kan een dergelijke behandeling weigeren op principiële gronden, maar waarom moeten ook aan alle niet leden van deze club deze mogelijkheid onthouden worden? De Christenunie is in het kabinet gestapt met acceptatie van alle regelgeving op het gebied van abortus en euthanasie. Het is bekend dat bij een IVF-behandeling niet alle embryo’s worden gebruikt, er zullen dus altijd embryo’s niet tot leven leiden. Waarom mag dan niet gekeken worden of het ene embryo geschikter is dan de ander?
Is er dan helemaal geen grens? Natuurlijk wel, maar die moet niet worden bepaald door een kleine minderheid. Een democratisch gekozen meerderheid moet uiteindelijk bepalen of het kan of niet kan. Mijn oproep is dus ook: laat de Tweede Kamer gewoon beslissen over dit soort kwesties (eventueel nadat een groep deskundigen per aandoening heeft bekeken of die in aanmerking moeten komen voor embryoselectie). Dan kan nooit een kleine minderheid iets opleggen aan de meerderheid. Dit soort medisch-ethische kwesties lenen zich niet voor het regelen in een regeerakkoord of onderhandelingen, zoals er nu plaats vinden. Dat zijn achterkamertjes waar handjeklap plaatsvindt, en waar andere partijen voor hun steun dan weer iets terugkrijgen. Dat kan niet met dit soort fundamentele, principiële zaken, die van zo grote invloed zijn op de individuele levens van mensen. Ik ben van mening dat mensen zelf hun eigen individuele keuzes moeten kunnen maken als het gaat om dit soort fundamentele zaken.
Aukje de Vries