"Integriteit"
"INTEGRITEIT"
Vorige week stond er in de krant dat gemeenteraadsleden van Leeuwarden, die tevens ambtenaar bij de provincie zijn, zich “besmet” voelen. Er werken nogal wat raadsleden van Leeuwarden bij de provincie Fryslân. En binnenkort moet er in de gemeenteraad een besluit vallen over de nieuwbouw van het Provinsjehûs. Het bestemmingsplan moet namelijk worden aangepast. Onder het motto van “wiens brood men eet, wiens woord men spreekt” heeft Piet van der Wal van Pal/Groenlinks twijfels geuit over de vraag of deze ambtenaren objectief en onbevooroordeeld mee kunnen doen aan de besluitvorming in de raad over dit onderwerp. Er wordt in dat verband verwezen naar een uitspraak van de Raad van State over een raadslid uit Winsum, tevens ambtenaar bij een waterschap.
Samengevat ging het in deze zaak om het volgende.
Een ambtenaar van het Waterschap was jarenlang zeer nauw betrokken bij de bouw van een maalgebouw en schutsluis door dat Waterschap. Hij voerde alle correspondentie en zat in de verschillende overleggroepen die zich met de plannen bezighielden. Dezelfde persoon had als gemeenteraadslid meegestemd toen deze plannen in de raad aan de orde kwamen. De voorstellen werden met één stem verschil aangenomen. (zie voetnoot)
Dus, het was van belang dat het raadslid in zijn functie van ambtenaar, in dit geval jarenlang nauw betrokken was bij het gewraakte plan. Daarnaast speelde het feit dat de vrijstelling door de raad met de kleinst mogelijke meerderheid is verleend (dus één stem verschil). De Raad van State vernietigde uiteindelijk het vrijstellingsbesluit van de gemeenteraad van Winsum. Volgens mij is dit een heel andere situatie dan de situatie in Leeuwarden, waar nu over gesproken wordt. De verschillende zaken zijn niet één op één vergelijkbaar, daarvoor verschillen de feitelijke omstandigheden teveel. Wat je je overigens ook kunt afvragen hoe integer het is om net nú het onderwerp “integriteit” in deze context aan te kaarten, als iemand zich eerder al gemanifesteerd heeft als verklaard tegenstander van de nieuwbouw van het Provinsjehûs. Natuurlijk wordt de discussie in zijn algemeenheid aangezwengeld, maar hij is in eerste instantie nadrukkelijk naar voren gebracht in relatie tot de plannen van het provinciaal bestuur, met daaraan gekoppeld de vraag of de raadsleden, tevens provinciaal ambtenaar, wel onbevooroordeeld hun stem zouden kunnen uitbrengen. Zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten, zullen we maar zeggen. Als je de discussie breder zou trekken met dit principe in de hand, dan kom je trouwens nog leuke situaties tegen. De besluitvorming over de Kenniscampus bijvoorbeeld. Twee medewerkers van de hogescholen zitten in de gemeenteraad. De discussie over Romein, een medewerker van de Harmonie, tevens raadslid, pleitte voor het samengaan van theater Romein met de Harmonie. Discussies over monumentenzorg, waar een raadslid, tevens voorzitter van de gesubsidieerde open monumentendag niet meer aan deel zou mogen nemen, en zich dan maar van stemming zou moeten onthouden. Elk raadslid dat in het onderwijs werkzaam is (en dat zijn er nogal wat), zou nooit meer over dit onderwerp het woord mogen voeren en zich altijd van stemming moeten onthouden, ook en juist bij de gemeentebegroting, want daar worden de laatste jaren riante bedragen voor onderwijshuisvesting uitgetrokken door de oud-onderwijzer Krol, thans wethouder financiën én onderwijs. Het is een goede zaak dat de raadsleden om wie het in dit specifieke geval gaat, zelf hebben besloten om door Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten te laten uitzoeken hoe het precies zit. Maar er blijven natuurlijk nog wel een paar vragen over. Wordt het onderwerp nu aangekaart vanuit het belang dat aan integriteit wordt gehecht; de angst dat een besluit van de raad van Leeuwarden uiteindelijk, net zoals in Winsum vernietigd zou worden, of … vanuit het belang om de besluitvorming over de nieuwbouw van het Provinsjehûs te beïnvloeden en een andere kant op te sturen? Indien het laatste het geval is, dan zou ik dat niet integer vinden. Een discussie over integriteit? Graag! Maar dan wel zonder boter op het hoofd, en neutraal. Raadsfracties en politieke partijen moeten allereerst zelf ook die discussie voeren. En, het is ook een eigen verantwoordelijkheid van het raadslid zelf, een raadslid legt tenslotte een zware eed af bij zijn/haar installatie! Aukje de Vries – oktober 2006 Voetnoot: In de overwegingen bij de uitspraak geeft de Raad van State onder meer aan: “Ingevolge artikel 2:4, eerste lid, van de Awb vervult het bestuursorgaan zijn taak zonder vooringenomenheid. Ingevolge het tweede lid van dit artikel waakt het bestuursorgaan ertegen dat tot het bestuursorgaan behorende of daarvoor werkzame personen die een persoonlijk belang bij een besluit hebben, de besluitvorming beïnvloeden. … … Gelet op de wetsgeschiedenis heeft de wetgever niet een beperkte uitleg van het begrip persoonlijk belang voor ogen gehad.” Maar ook: “Vast staat dat het betrokken gemeenteraadslid in zijn functie van juridisch medewerker bij het waterschap nauw betrokken is geweest bij de jarenlange voorbereiding van het bouwplan en de uiteindelijke aanvraag om bouwvergunning. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is dienaangaande gebleken dat nagenoeg alle brieven die het waterschap in het kader van het dossier Schaphalsterzijl heeft doen uitgaan van de hand van de heer Woltersom zijn. Zo is onder meer in de brief waarmee bouwvergunning is aangevraagd in het opschrift: “behandeld door: mr. H.J. Woltersom” vermeld. Daarnaast heeft Woltersom namens het waterschap deelgenomen aan de Overleggroep Schaphalsterzijl en twee commissies Schalphalsterzijl van de gemeente Winsum. Ook heeft Woltersom namens het waterschap deelgenomen aan diverse besprekingen met belanghebbenden. Daarnaast is Woltersom sedert april 1998 lid van de gemeenteraad van Winsum en heeft hij deelgenomen aan de stemming in de gemeenteraad over de vrijstelling. De vrijstelling is door de raad verleend met de kleinst mogelijke meerderheid.”