Verwarring
VERWARRING Vlak na de oorlog is een flink eind buiten het dorp Surhuisterveen een reeks zeer goedkope woningen gebouwd, waarvan er nu nog twee resteren. Ze zijn gebouwd, voor wat toen heette, asociale gezinnen en waren op ruige bewoning berekend. Het zijn blokvormige woningen zonder kap maar met een naar achter aflopend plat dak. (bron: "Bouwen voor de smalle beurs, 100 jaar woningwet in Fryslân") Het woningtype lijkt vrij veel op moderne architectuur van vandaag de dag, maar belangrijker is natuurlijker dat er in 1949 dus al sprake is van aso-woningen. En dat aan het begin van de 50-er jaren, de jaren van de keurige, nette families, de wederopbouw. Dat het toen al nodig was, zeg! Een begin van verwarring, maakt zich van mij meester! En dan de jaren ‘70/’80. Jan de Boer, de Friese domineeszoon, een man die ook wel de nieuwe Domela Nieuwenhuis genoemd werd. Een man die vooral bekend werd als flamboyant directeur van de Gemeentelijke Sociale Dienst (GSD) in Leeuwarden. In de jaren 70 en 80 was Jan de Boer een gevreesd voorvechter van de rechten van de minima. Met felle uitspraken als "de armoede komt vooral bij vrouwen en kinderen terecht", haalde hij vaak de media. Maar hij werd ook bekend van het feit dat hij zo’n 25 jaar geleden, pleitte voor afzonderlijke woningen voor asociale gezinnen, met een gasmeter die zich zelf uitschakelt als er niet betaald wordt. Nu wordt het pas echt verwarrend! De plaats Kampen, daar bouwde de woningcorporatie Delta Wonen 12 jaar geleden de eerste generatie containerwoningen. Men wil via de laatste-kans-woningen afkomen van de huurders die het leven van hun buurtgenoten verpesten, ze zijn ook voor huurders bedoeld die zichzelf tot last zijn, bijvoorbeeld door gedragsproblemen. Er staan nu vier containerwoningen, die door de jaren heen zijn uitgegroeid tot landelijk voorbeeld. Regelmatig komt men elders uit het land op bezoek, en iedereen vertrekt dan weer geïnspireerd. Maar nergens vindt het initiatief eigenlijk navolging. Overal ontstaat weerstand, het nimby-effect ("not in my back-yard"), en is er angst bij de politiek om een dergelijke beslissing te nemen. Maar het aantal uitzettingen stijgt. Volgens Aedes, koepelorganisatie van alle woningcorporaties die samen 2,4 miljoen huurwoningen hebben, werden in 2001 nog 244 bewoners uitgezet. Het jaar daarna steeg dat aantal naar 429 en weer een jaar later waren het er 470. De meest genoemde oorzaken van huisuitzettingen zijn "gedragsproblemen" van de huurder, geluidsoverlast en hennepkweek. Uit een eerste inventarisatie van de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) blijkt dat er in Nederland behoefte is aan twee- tot vijfduizend wooncontainers, maar er is nauwelijks aanbod. Aedes is niet tegen experimenten op dit gebied voor asocialen: "Voor asocialen die onaanspreekbaar zijn op hun gedrag, moet een lik-op-stuk-beleid komen. Die moeten sneller uit de woonwijk worden verwijderd." En dan eind 2004, burgemeester Dales: "Mensen die overlast veroorzaken en hun buren terroriseren ga ik met harde hand uit hun woning zetten." De tijd van pappen en nat houden is volgens de Leeuwarder burgemeester passé. "Kijk nou eens wat we allemaal niet hebben voor hulpverleningsinstellingen: jeugdwerk, jeugdzorg, projecten in buurt en wijken, projecten op scholen, projecten voor veelplegers. Er zit een peloton jeugdwerk op die probleemgevallen. Het is een heel circus wat daaromheen hangt." In een tv-uitzending van Netwerk naar aanleiding van deze uitspraken oppert Dales ook de mogelijkheid van containerwoningen. Groen Links staat vooraan om direct vragen aan het college van B&W te stellen. Op zich allemaal niet zo verwonderlijk. Dales is immers een stevige burgemeester, die van aanpakken weet, een echte hardliner. En dan mei 2005, een woordvoerder van de gemeente Leeuwarden zegt in de Leeuwarder Courant dat de gemeente de voorkeur geeft aan buurtbemiddeling boven laatste-kans-woningen. Nu wordt het toch wel heel verwarrend! Heeft Dales de hulpverleners in één hok, heeft hij het circus tot een éénduidige aanpak weten te verleiden, geeft hij Groen Links gelijk of heeft hij het hoofd in de moede schoot gelegd? Dat kan ik niet geloven! Overlast kan wat mij betreft niet getolereerd worden. Bij buurtbemiddeling treedt een buurtbewoner op als toezichthouder. Eigenlijk moet het niet gekker worden, wie is nu eigenlijk waar verantwoordelijk voor? Landelijk stijgt het aantal huisuitzettingen. Ook in Leeuwarden zijn er voorbeelden van bewoners die het leven van hun buren tot een hel maken. Dit moet op een passende manier worden aangepakt, waarbij het heel simpel is: mensen mogen gebruik maken van de ruimte die ze hebben, zonder dat ze teveel inbreuk maken op de ruimte die andere mensen net zo goed hebben. Een overheid moet daarvoor willen staan omdat anders het recht van de sterkste, de asociaalste, de minst aangepaste gaat gelden. Dat kan niet en al helemaal niet in een dichtbevolkte stedelijke omgeving. Pappen en nat houden is daarbij geen oplossing. Waarschuwen, dossier opbouwen en daarna optreden, zonder aanziens des persoons, dat is de lijn. Als mensen niet willen luisteren, dan moeten ze voelen. Heel lang is er tegen een aanpak zoals deze gepleit vanuit de optiek dat je mensen niet op straat kunt zetten zonder een alternatief te bieden. En dus bleven mensen die hun buurt terroriseerden ongemoeid. Het is nu het moment om die impasse te doorbreken, omdat duidelijk wordt dat hufterig gedrag en het terroriseren van de buurt een steeds groter probleem wordt en dus aangepakt moet worden. Wat mij betreft moet in het geval van structurele, voortdurende overlast de wijk en haar wijkbewoners (dus ook geen buurtbewoner als toezichthouder als het gaat om zware gevallen van overlast) er geen moment te lang mee worden belast. Aan de mensen die uit hun huis gezet worden wegens overlast en asociaal gedrag, kan dan prima een alternatief geboden worden in de vorm van hufterwoningen (ook in Leeuwarden). Op straat zetten is dan juist asociaal! Aukje de Vries (30 mei 2005)
Aso-woningen. Hufterwoningen. Laatste-kans-woningen. De laatste tijd wordt er regelmatig over gesproken, ook door politici. De Leeuwarder Courant had op 21 mei nog een artikel met als titel "Grote behoefte wooncontainer overlastgevers". Nederland moet meer "containerwoningen" voor lastige bewoners krijgen. Landelijk gezien kondigden CDA, VVD en PvdA onlangs aan een wetsvoorstel in te dienen waardoor veroorzakers van overlast eenvoudiger verplaatst kunnen worden naar stevige huizen aan de rand van de stad. Het wordt als iets nieuws gepresenteerd, maar eigenlijk is er niets nieuws onder de zon.