Aan de effectiviteit van de re-integratietrajecten voor werklozen wordt al langer getwijfeld. Uit NICIS-onderzoek bleek dat de kans op werk er met slechts 3 procentpunt door stijgt. Het werkt dus niet zoals het hoort! Het beschikbare geld (in Leeuwarden €20 miljoen per jaar) wordt maar voor een klein deel ingezet om mensen echt weer aan het werk te krijgen.

De werkloosheidscijfers in Leeuwarden zijn de laatste jaren deels fictief laag gehouden met maatregelen als tijdelijke gesubsidieerde banen, betaald met re-integratiemiddelen. Dit draagt zeker niet altijd bij aan het vinden van echt werk. Wel levert het de gemeente minder tekorten op, door besparingen op de uitkeringen. Zuur is dat deze mensen in jaren van hoogconjunctuur in zo'n tijdelijke gesubsidieerde baan zijn geplaatst en nu in een periode van laagconjunctuur weer de arbeidsmarkt op moeten.

Thuiszitten is trouwens ook geen optie. Er is niks op tegen dat mensen gevraagd wordt om iets terug te doen voor de samenleving. Dat is iets totaal anders dan bijvoorbeeld een SP, die het prima vindt als je niks doet en thuis zit. De VVD wil duurzame uitstroom naar werk, in de tussentijd mag je wat terug doen voor een uitkering. Daar hoef je geen relatief dure tijdelijke gesubsidieerde banen voor te creëren of leerwerktrajecten waarbij sommige mensen - schandalig genoeg - gewoon thuis zitten. Dan ben je met mensen aan het schuiven, je geeft ze valse hoop en de teleurstelling is des te groter.

Cruciaal is te bepalen wat je wilt als gemeente. Mensen aan echt werk helpen? Mensen fit houden voor de arbeidsmarkt? Mensen iets terug laten doen voor de samenleving? Of simpelweg het tekort op het uitkeringsbudget verminderen? Wees eerlijk! Presenteer het niet allemaal als echte banen. Het is belangrijk zicht te krijgen op wat echt werkt, zodat middelen effectief kunnen worden ingezet. Geen mooie marketingpraatjes hoe succesvol het beleid is, zoals PvdA-wethouder Marco Florijn geregeld doet. Zeg niet dat er van de 300 deelnemers aan een banenmarkt 270 met een baan naar huis gaan. Geef gewoon aan dat het gaat om leerwerktrajecten. Niks mis mee, maar het is (nog) geen baan.

De schaarser wordende re-integratiemiddelen moet je veel gerichter en effectiever inzetten voor die specifieke groep, waar het helpt om aan werk te komen. Voor de groep die niet of moeilijk aan het werk komt, moet de nieuwe wet uit het regeerakkoord voor de onderkant van de arbeidsmarkt een oplossing bieden door het samenvoegen van WSW, Wajong en WWB. Die wet moet uitgaan van wat mensen nog wel kunnen in plaats van wat zij niet meer kunnen, en van het naar vermogen bijdragen aan de maatschappij.

Aukje de Vries