Te Gast: Fusie Noord-Nederland: ja of nee? Nee!
We vielen viel bijna van onze stoel toen we een column van George Groote lazen over de fusie in Noord-Nederland. Vooral de opmerkingen over de Friezen én het feit dat hij zich zo weinig verdiept had in de Friese kant van het verhaal, wekten verbazing.
Tom van Mourik (fractievoorzitter VVD Fryslân)
De teneur van het verhaal is dat de Friezen zich maar moeten schikken. Dat is beter voor het Noorden. Maar schikken is volgens ons geen samenwerking. Friezen zouden zich verheven voelen boven andere belangen, namelijk de Noordelijke belangen. Het tegendeel is waar. Schikken lijkt ons nooit het goede woord. Als je dat gebruikt voel je je juist verheven boven een ander. En dat kan niet de bedoeling zijn.
Volgens Groote is er een Fries fanatisme “het eigen gebied en eigen volk eerst”. Dat wekt niet alleen rare associaties, maar is ook niet waar. De Friezen willen hun taal, erfgoed, cultuur en identiteit graag behouden. Daar is niks mis mee. Maar wie zegt dat de Friezen één Noordelijke provincie willen, bestaande uit Fryslân, Groningen en Drenthe onder de naam Fryslân met als bestuurlijk centrum een Friese plaats, weet niet waar ‘ie het over heeft. Groote baseert zich op een mening van een individuele niet Friese medewerker van een onderzoeksbureau. Het is onzin om dit als hét Friese standpunt neer te zetten.
Maar het wil ook niet zeggen dat Friezen maar moeten doen wat Groningers en Drenten vinden. Friezen zijn onafhankelijke denkers. Geef ze daar de ruimte voor. Wij vinden dat je vanuit eigen kracht moet bekijken wat kansen en mogelijkheden zijn. Als we Groote goed begrijpen, dan heeft Groningen alleen maar kansen als de Friezen zich schikken.
Het Herenakkoord tussen Groningen en Fryslân in de jaren 80 is blijkbaar de schuld van de Friezen. Laten we helder zijn, niet iedereen was en is onverdeeld gelukkig met dit akkoord. Wij denken dat Friezen en Groningers dat beide vinden. Maar de schuld van de Friezen?
Het afblazen van de Zuiderzeelijn is ook veroorzaakt door de Friezen, volgens Groote. Ook dat is niet waar. De Friezen hebben tot het laatst toe meegedaan. Ook Leeuwarden had daarvoor budget gereserveerd, terwijl ze niet eens aan de lijn lag. Natuurlijk was er weerstand op sommige plekken, maar dat is bij alle grote projecten het geval. De Tweede Kamer heeft de stekker uit het project getrokken, niet de Friezen.
Het adagium van de Friezen zou volgens Groote zijn: Het moet in Fryslân komen. Maar het gevoel in Fryslân is nu juist dat het altijd in Groningen moet komen. Als het gaat om de rijksdiensten, de Kamer van Koophandel, etc.. Friezen zullen hele verhalen kunnen vertellen over het gevecht om Aegon, om de ministeries, om het WTC en ga zo maar door. Waarschijnlijk net zoveel verhalen als de Groningers.
De uitspraak van Groote dat je uit moet gaan van historisch gegroeide posities en uitgangspunten en dat je dan moet constateren dat Groningen het bestuurlijk centrum van Noord-Nederland is, slaat nergens op. En dat de centrumfuncties van economie, medische wetenschappen, onderwijs, cultuur, detailhandel onmiskenbaar in de stad Groningen liggen, vinden wij een onderschatting van Fryslân. Zowel Groningen als Fryslân hebben sterke punten. Leeuwarden heeft het HBO, de Friese cultuur, het Gerechtshof. Groningen is de grootste stad en heeft de universiteit, medische wetenschappen en ook veel cultuur. Fryslân heeft meer inwoners, meer bedrijven en meer werkgelegenheid dan de provincie Groningen. Dus zo eenzijdig ligt het allemaal niet.
Wat we ons wel eens afvragen: bestaat het Noorden wel? Wij denken namelijk van niet. Het is geen samenhangend geheel. Wat heeft Harlingen met Emmen? Wat heeft de Eemshaven met Stavoren? Juist ja, niks. Het is een bestuurlijke samenwerking, het bestaat in de hoofden van een paar bestuurders, omdat het een vehikel is om dingen voor elkaar te krijgen. Niets meer en niets minder. En je moet het benutten waar het nuttig is en het moet vooral geen doel op zichzelf worden. Bestuurlijke drukte moet worden teruggedrongen. Het SNN is zeer recent niet voor niks ingrijpend geherstructureerd waarbij het economisch debat weer terug naar de provincies is gebracht.
Groote zegt overigens nog wel een paar behartenswaardige zaken in zijn column. Friezen hebben al decennia vergeten hun eigen hoofdstad te promoten. Groote constateert een “verdeel en heers”-cultuur in Friesland. Dat klopt. Het is echter veel te gemakkelijk om een provincie als Groningen, met zijn stad en ommelanden, te vergelijken met een provincie als Fryslân met een totaal andere structuur en cultuur. Dat zou beide provincies tekort doen. Die historie en die cultuur kan je niet zomaar negeren waarbij je jouw visie hoe het zou moeten, wil opleggen aan een ander.
We zijn het dus niet eens met de analyse van Groote, maar raar genoeg geldt dat niet voor de conclusie, daar zit wel wat. Laat Groningen en Drenthe maar samengaan in één nieuwe provincie, als ze dat willen. En laat Fryslân kijken naar het westen, de kop van Noord-Holland, die grote overeenkomsten, ook cultuur historisch met elkaar hebben. Als de door de VVD zo gewenste Randstad-provincie er komt dan zou dat een goede mogelijkheid kunnen zijn.
Column George Groote: http://bit.ly/c2fR2m