Prinsjesdag: Kabinet ga regeren!
Prinsjesdag is politiek gezien een hoogtepunt. Daar worden de lijnen voor de toekomst uitgezet. Maar wat blijft je nu eigenlijk bij van de laatste Prinsjesdag? De stapel rapporten van Pechtold? De kopvoddentax voor hoofddoekjes van Wilders? De motie van wantrouwen van Rutte? Of het feit dat de minister-president zegt dat hij bij de algemene beschouwingen niet zo “in vorm” was? Feitelijk allemaal bijzaken, want het gaat om de visie voor de toekomst van Nederland. Welke keuzes worden er gemaakt om het gigantische financieringstekort op te lossen? En hoe zorgen we ervoor dat we onze kinderen niet de schuld van deze crisis geven?
Er zijn geen heilige huisjes, geen taboes, zeggen de coalitiepartijen dapper. Dat is natuurlijk volstrekte onzin. Zal de PvdA nu opeens wel akkoord gaan met een versoepeling van het ontslagrecht? Dat is zeer onwaarschijnlijk. Tijdens de algemene beschouwingen zei Balkenende ook al een paar zaken, die verdacht veel leken op “niet bespreekbaar”. Balkenende wil geen extra belasting instellen voor banken. Saillant is dat Bos eerder zei dat wel een goede actie te vinden. Op 17 september zegt Balkenende ook nog dat het toptarief voor de inkomstenbelasting niet wordt verhoogd. De PvdA wil juist een 60% tarief invoeren. Aan de begroting van het koningshuis mag ook niet getornd worden. Maar er gaan nu 20 ambtelijke commissies aan de slag. Onderzoek doen dat nergens toe leidt? Niet echt zinvol!
Je kan natuurlijk alles onderzoeken, maar het grootste bezwaar tijdens de algemene beschouwingen was dat er geen enkele richting werd (mee) gegeven door het Kabinet, behalve dat het moet gaan om bezuinigingen tot 20% op de beleidsterreinen. Het lijkt of de 20 ingestelde commissies alles vrijelijk mogen onderzoeken, zonder enige sturing van het Kabinet. Terwijl het bij regeren daar natuurlijk om gaat. Het is het voor je uitschuiven van de problemen. Dit kabinet is daarin een meester. Kijk maar naar het ontslagrecht, de koopzondagen, de aanschaf van de JSF en de kilometerheffing. Over de AOW lijkt een besluit genomen, maar ook daar krijgen sociale partners tot 1 oktober a.s. om met alternatieven te komen.
De coalitiepartijen zitten gewoon niet op één lijn. De oplossing is dan of een commissie instellen of uitstel. PvdA en CDA kunnen elkaar alleen maar vinden als er geld uitgegeven kan worden. In alle andere gevallen wordt ervoor gekozen om niets te doen en dit wordt dan als overwinning verkocht (versoepeling ontslagrecht). En dat is een slechte zaak.
De PvdA zoekt de oplossing van het dichten van het begrotingstekort vooral in het verhogen van de lasten (belasting op de erfenis weer verhogen, 60% tarief inkomstenbelasting invoeren, etc.), en dat zal het CDA niet willen. Vooral niet omdat dit bijvoorbeeld de VVD in de kaart speelt. En het CDA zal de hypotheekrente-aftrek echt niet aanpakken, zolang de VVD daar niet ook voor gaat. Men houdt elkaar dus in de houdgreep! Het CDA heeft ook al gezegd dat ze het niet mee zal maken dat alles over de schutting van het volgende kabinet wordt gegooid. Dus het wordt nog een boeiende periode!
Nu kan iemand natuurlijk zeggen, dat het vooral de oppositie is die blaast. Maar ook de Raad van State was in een advies kritisch over de Miljoenennota. De Raad van State vind het onverstandig dat het kabinet de keuze doorschuift naar het voorjaar van 2010. Volgens de Raad van State ontbreekt daardoor “het besef van urgentie” voor de “ingrijpende en ook pijnlijke aanpassingen”.
Minister Bos roept dat je nu nog niet kunt bezuinigen, omdat dit het economisch herstel zal vertragen. Natuurlijk moet je niet blind bezuinigen. Je moet het doen op de goede zaken en goed getimed. Bos doet het voorkomen of elke bezuiniging slecht zou zijn voor het economisch herstel van Nederland in deze crisistijd. Dat is natuurlijk volslagen onzin. En waar het nu vooral om ging en gaat is niet eens zozeer wanneer je zou willen bezuinigen, maar vooral om de richting waarin je de bezuinigingen wilt zoeken. Dat was het grote kritiekpunt. En dat is wat het Kabinet niet wil snappen. Het Kabinet lijkt daarop geen enkele visie te hebben en/of wordt het simpelweg niet eens. Men kiest voor uitstel. Ik ben bang dat het allemaal aan een nieuw Kabinet zal worden overgelaten.
De VVD maakt die keuzes gelukkig wel. De tegenbegroting van de VVD doet volgens het Centraal Plan Bureau het meest voor de verbetering van het overheidssaldo in 2010. Bij de liberalen wordt het financieringstekort volgend jaar met 5,5 miljard euro (1 procent van het bruto binnenlands product) teruggedrongen in vergelijking met de kabinetsplannen.
De VVD wil 11,5 miljard euro bezuinigen (en dus ook niet direct de volle mep), onder meer op de sociale zekerheid (3,8 miljard), ontwikkelingssamenwerking (1,4 miljard), de kosten van de overheid (1 miljard), de zorg (0,8 miljard) en de schuldsanering van de Antillen (0,7 miljard).
De VVD stelt bijvoorbeeld voor om de bureaucratie en hokjesgeest in de huidige sociale zekerheid door de WSW, Wajong en WWB samen te voegen tot één nieuwe wet, de Participatiewet. Het Centraal Plan Bureau heeft berekend dat deze nieuwe wet een structurele besparing oplevert van 1,25 miljard euro. Ook moeten er minder ambtenaren (minder ministeries) komen, en meer politie-agenten (4.300 meer).
De VVD kiest er daarnaast voor om ook te investeren. De liberalen willen de lasten voor burgers en bedrijven verlichten met in totaal 3,1 miljard euro. Om de bouw op korte termijn te stimuleren, wil de VVD de overdrachtsbelasting tijdelijk afschaffen en de bouw in het lage BTW-tarief brengen. Daarnaast wil de VVD een miljard euro investeren in de kwaliteit van het onderwijs. Dit geld zal onder meer worden ingezet voor meer en betere docenten, kleinere klassen, meer lesuren, meer maatwerk en betere begeleiding.
Met deze keuzes van de VVD kan je het natuurlijk niet eens zijn. Maar zorg dan wel dat je andere keuzes maakt en richting geeft aan de toekomst van dit land. Stel dat niet uit tot het Voorjaar (of naar een volgend Kabinet), ook al voer je de bezuinigingen nu misschien nog niet door. Geef mensen duidelijkheid en zekerheid, in deze onzekere tijden. Eerst 100 dagen op tour, waarin dus niks gebeurde, men vervolgens te optimistisch raamde, en nu weer alles een jaar vooruitschuiven. Dan is de regeerperiode om. Kabinet ga regeren!
Aukje de VrieS