Preventief fouilleren
PREVENTIEF FOUILLEREN Eind 2003 heeft de gemeenteraad van Leeuwarden met overgrote meerderheid de mogelijkheid van preventief fouilleren opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), evenals een zogenaamd messenverbod. Maar het blijkt toch een fenomeen waar de raad maar moeilijk mee weet om te gaan. De toenmalige burgemeester riep direct al dat de mogelijkheid nu wel werd opgenomen in de APV, maar dat ze het niet zou gaan gebruiken. De logica daarvan ontging mij toen al volledig. Vlak voor de zomervakantie heeft burgemeester Dales het besluit genomen om een risicogebied aan te wijzen en de mogelijkheid van preventief fouilleren in de binnenstad daadwerkelijk te kunnen uitvoeren. Er volgt direct een reactie van PAL/Groen Links of het inzetten van het instrument preventief fouilleren nou wel echt nodig is, de vorige burgemeester had toch gezegd dat het instrument niet gebruikt zou worden?! Dat terwijl men wel degelijk voor het artikel in de APV had gestemd. Ook alweer een vreemde zaak. Als je vrijwel altijd tegen preventief fouilleren bent, stem dan niet voor óf geef in de discussie tijdens de besluitvorming duidelijk jouw randvoorwaarden voor de inzet aan! En dan het dramatische schietincident in de Pilotenespel in Leeuwarden. Hierop volgen meteen "daadkrachtige" reacties van allerlei politici. Het CDA Leeuwarden concludeert direct dat het drama in de Pilotenespel wijst op een groeiend wapenprobleem. Maar dat er het nodige wapenbezit is in Leeuwarden hoeft voor de meeste raadsleden echt geen verrassing te zijn. Vorig jaar heeft de raad een werkbezoek gebracht aan de politie en ook gezien wat er zoal in beslag genomen wordt aan vuurwapens, messen, etc. In de afgelopen 28 maanden heeft politie bijna 300 wapens in beslag genomen. Een probleem dus dat bekend was. Men doet nu net of daaraan niets wordt gedaan. Dat is natuurlijk niet het geval. Zo is bijvoorbeeld het instrument preventief fouilleren in de APV opgenomen en is er het wapenkluisproject, waaraan twee Leeuwarder discotheken meewerken, en waar men wapens kan inleveren en deponeren in een kluis ter vernietiging. De uitspraak van het CDA "Waarop moeten we wachten? Op de volgende dode?" is natuurlijk pure demagogie. Onveiligheid en criminaliteit is een structureel en hardnekkig probleem. Dat geldt ook voor de problemen in de Vrijheidswijk. Dat moet je ook structureel aanpakken. En je moet zoeken naar totaalaanpak met instrumenten die een oplossing voor het probleem (kunnen) zijn. Misschien is dat inderdaad preventief fouilleren. Maar je moet wel bedenken dat het preventief fouilleren een middel is dat puur wordt ingezet om een buurt veiliger te maken bij gebleken overlast en onveiligheid, in de hoop dat de mensen opkrassen en in die omgeving geen wapens meer op zak hebben. Aan de onderliggende handel en het feit dat mensen thuis wapens bewaren voor het geval dat, wordt met dit middel niets opgelost. In het geval van de Pilotenespel bevond het wapen zich in het huis. Er zijn ook partijen die er nog een schepje bovenop doen: "Begin maar vast met preventief fouilleren in de "Vrijheidswijk" en voor mijn part ook met huiszoekingen bij de ‘bekenden van de politie’." Men rolt over elkaar heen van de daadkracht in woorden! Is het nu nog wachten op iemand die zegt dat de politie alle huizen in de Vrijheidswijk maar moet doorzoeken op wapens? Maar hoeveel huizen zijn er in de Vrijheidswijk? Zo’n 2.000? Moeten we die allemaal één voor één uitkammen? Er zijn al jaren problemen in de Vrijheidswijk, onder andere rond het Piet Kramerplein. Bij veel van de incidenten aldaar zijn echter geen vuurwapens betrokken, maar andere meer gewone voorwerpen die als steekwapen worden gebruikt (de burgemeester heeft daarom de Vrijheidswijk aangewezen als risicogebied waar het verboden is messen en andere voorwerpen die als steekwapen kunnen worden gebruikt bij zich te hebben). En niet voor niets is deze wijk één van de speerpunten als het gaat om stedelijke vernieuwing met een daaraan gekoppeld sociaal programma (o.a. Noordrand aan Zet). Dat is natuurlijk niet bedoeld omdat het zo leuk is om woningen te slopen, maar om ook de samenstelling van de wijk te wijzigen en te verbeteren. Waarom roept men nu direct dat er preventief gefouilleerd moeten worden in de Vrijheidswijk? Is de wereld en de problematiek in de Vrijheidswijk na dit incident volledig anders? Eind 2003 heeft niemand buiten de VVD gepleit voor het aanwijzen van wijken als de Vrijheidswijk tot risicogebied om te komen tot preventief fouilleren! Sterker nog er is zelfs amper gesproken over het preventief fouilleren, want men was te druk met het carbid schieten en strooibiljetten. Over preventief fouilleren wordt nu door sommige partijen nogal lichtvaardig gedaan. Maar zodra het binnenkort werkelijk aan de orde is, piepen de meeste partijen waarschijnlijk weer anders. Was het nou wel echt nodig? Is het wel zorgvuldig gedaan? Bovendien moet het wel een oplossing voor het probleem zijn. De mogelijkheid is door de gemeenteraad nu geboden. Wat dat betreft zijn nu de burgemeester, politie en de officier van justitie aan zet (de laatste heeft uiteindelijk het laatste woord). Zij zijn de professionals, zij zitten dicht bij het vuur, zij kunnen ook het best bepalen op welk moment en waar preventief fouilleren daadwerkelijk bijdraagt aan het oplossen van een probleem. Als het de partijen trouwens ernst is om meer betrokken te zijn bij het beleid van openbare orde dan hadden ze eind 2003 een fantastische kans. Toen was er een motie van de PvdA en VVD om de gemeenteraad meer invloed te kunnen laten uitoefenen op de kaders en keuzes met betrekking tot het politie- en veiligheidsbeleid. Deze motie heeft het niet gehaald, omdat bijvoorbeeld een CDA de motie niet steunde. Dat was de kans om structureel betrokken te zijn bij openbare orde beleid en hierover mee te praten. En dat is toch veel beter dan een los floddertje af te vuren op het moment dat het kwaad al geschied is?! Politiek bedrijf je niet op basis van incidenten. Beleid bepaal je niet op basis van incidenten. Dan krijg je overspannen reacties net als na de vuurwerkramp in Enschede en de brand in Volendam. Dit heeft geleid tot regelgeving die iedereen achteraf toch wel een beetje overdreven vindt. Openbare orde beleid staat en valt met het volhouden en consequent uitvoeren van dat beleid. Dan weten de mensen die we willen corrigeren ook precies dat het ons ernst is, dat we doorgaan, dat het geen bevlieging is en dat zíj hun gedrag moeten veranderen. De VVD is absoluut geen tegenstander van preventief fouilleren, laat dat duidelijk zijn. En misschien moet het ook wel ingezet worden in de Vrijheidswijk. Maar het moet bijdragen tot de oplossing van het probleem en onderdeel zijn van een totaalbeleid, en niet een makkelijk bewijs voor de kort termijn van de daadkracht van politici. De lokale politiek in Leeuwarden heeft politie en justitie inmiddels zo’n beetje alle mogelijke instrumenten in handen gegeven. Zij zijn nu aan zet! Aukje de Vries (15 augustus 2004)
Een journalist van de Leeuwarder Courant toonde dit weekend aan dat het super gemakkelijk is om in Leeuwarden aan een wapen te komen. Met een beetje rondvragen kom je blijkbaar binnen een week aan een wapen en aan tips hoe je iemand om zeep kan laten helpen. Het wapenbezit is een bekend, maar ook een landelijk probleem.