Waar we hoopten in 2021 weer normaal te kunnen leven, kwamen we bedrogen uit. Alweer een jaar met corona, lockdowns, zelftesten. Schulden voor ondernemers, steunpakketten en regelingen. Evenementen, en activiteiten van verenigingen en organisaties gingen niet door of werden verplaatst. Ondernemers moesten hun deuren gesloten houden. Er vonden meer demonstraties en plaats, vaak in relatie tot onvrede over het coronabeleid.

Maar onze zorgen zijn breder dan alleen Corona en haar impact. De bestaanszekerheid van veel inwoners staan onder druk door een hoge inflatie, stijgende kosten en energielasten die voor veel mensen meer dan verdubbeld zijn.

We zien steeds meer tegenstelling en minder ruimte voor een open dialoog. Het vertrouwen in de politiek neemt af, polarisatie neemt toe en we lijken meer waarde te hechten aan Facebook wetenschappers dan aan serieuze journalisten.  We zien democratie-ondermijnende dynamiek en politiek.

En wie zijn blik naar voren zet ziet de oorlog in Oekraïne en een beeld dat de democratie lijkt te worden bepaald door het recht van de sterkste en dat het intimideren van volksvertegenwoordigers niet meer een incident is, maar structurele idioterie.

Vanavond rekenen we af met 2021 en het laatste jaar van het vorige college. De bespreking van de jaarstukken met het college beginnen wat de VVD betreft te lijken op een jaarlijkse rituele dans. De coalitiepartijen steken de loftrompet en de oppositie is kritisch.

Het oude college is klaar. De ambities waren op, de balans is opgemaakt en het is nu aan een nieuw college om verantwoording af te leggen.  We zien een enorme overschot van miljoenen aan begrote werkzaamheden, die niet uitgevoerd zijn in 2021. Dit vult de spaarpot voor het nieuwe college die al driftig met de creditcard is gaan zwaaien in haar nieuwe coalitieakkoord.

De jaarstukken zijn in nevelen gehuld. Veel woorden, noem het buikvulling, en wie zoekt naar concrete doelen of resultaten komt bedrogen uit. Wat heeft het college bereikt, behalve mooie woorden en met de creditcard zwaaien. Reken je het college nou af op mooie woorden of op ontbrekende cijfers, doelen en resultaten.

Sturen op effecten

Vorig jaar en dat jaar daarvoor heb ik namens de VVD bij de behandeling van de jaarstukken gevraagd om van tevoren bij beleidsthema’s de parameters goed vast te stellen om het gewenste effect van het te voeren beleid te bepalen. Om zo desgewenst bij te kunnen sturen. In het verslag van de accountant van dit jaar lezen wij voor het derde jaar op rij een zelfde aanbeveling.

Wij zijn het met de accountant eens dat de informatiewaarde van het jaarverslag verder kan worden vergroot. Beschrijf concreet in hoeverre een doelstelling daadwerkelijk is bereikt en welke vervolgacties nodig zijn. En geef concreter aan tussen een financiële afwijking en de impact hiervan op de doelstelling.

Welke stappen gaat het College hierin zetten, en heeft het college gezet om meer de koppeling te maken tussen financiële realisatie en het behalen van de beleidsdoelstellingen.

Afgelopen jaren heeft u mij ook al diverse malen de zin en de onzin van de TURAP horen aanhalen. En we zijn weer een jaar later en zien geen verandering van opzet. En weer concluderen we dat het voorspellend vermogen in oktober wel heel erg afwijkt van de rest van het werkelijke resultaat.  

Welke concrete acties heeft het college uitgevoerd om het voorspellend vermogen te verbeteren?

Dan de stap naar de inhoud en de resultaten. Als we de trends, cijfers van Leeuwarden naast de jaarstukken leggen krijgen we toch een beeld van de resultaten van het college.

Armoede, werkloosheid en bijstand – Leeuwarden bij de 10 slecht scorende gemeenten.

Op aantal banen, het percentage laagopgeleiden en de participatie van vrouwen scoort Leeuwarden gemiddeld. Op de onderwerpen armoede, werkloosheid en bijstand zit gemeente Leeuwarden bij de 10 slechtst scorende gemeenten. Ofwel, een hoger dan gemiddelde werkloosheid, bijstand en armoede.

Wat de VVD betreft helpen we zoveel mogelijk mensen aan het werk. Om uit die armoede te komen is een aanpak nodig op meerdere fronten: een voldoende en stabiel inkomen, werk dat voldoende perspectief biedt en dienstverlening die aansluit op de behoeften van werkende minima.

Toename Jeugdhulp

Na een lichte daling tussen 2019 en 2020 in het aantal cliënten in de jeugdhulp, is het aantal in 2021 toegenomen. In vergelijking met voorgaande jaren is de groep 13-18-jarigen gegroeid.

En voorzitter, we houden geld over op de jeugdzorg. Maar laten we ook  niet vergeten dat er 94 gezinnen zijn die nog op de wachtlijst stonden om zorg te krijgen. De kosten die daar in totaal mee gemoeid zijn zullen ook al snel in de tonnen lopen.

De wijk- en dorpskamers

In de gemeente Leeuwarden is 43% van de inwoners op de hoogte van het bestaan van de dorps- en/of buurtkamers; 8% is er ook wel eens geweest en 2% komt er regelmatig.

In de jaarstukken kunnen we voor het 2^e jaar oprij lezen dat de wijk- en dorpskamers nog steeds niet draaien zoals we hebben afgesproken. Nu ze al 2 jaar draaien blijft de vraag of onze inwoners wel zitten te wachten op deze kamers.

Misschien zou het college er verstandig aan doen om eerste eens evaluatie uit te voeren.

Vertrouwen in de lokale politiek is gedaald

Sinds 2017 is er een stijging te zien in het aantal inwoners dat aangeeft de lokale politiek niet te volgen. Ook het gemiddelde rapportcijfer dat inwoners geven aan de invloed die zij hebben op gemeentelijke plannen en beleid, is het afgelopen jaar gedaald. Inwoners hebben dus het idee steeds minder invloed te hebben op de plannen en het beleid van de gemeente. Het gemiddelde rapportcijfer voor de raad en het college steeg tot en met 2019, maar afgelopen jaar is het gedaald.

Werk aan de winkel voor ons allemaal.

Veiligheid

Tussen 2019 en 2020 zakt de score op de Veiligheidsprestatie Index door een toenemend aantal meldingen van jeugdoverlast. Als gevolg van de coronacrisis zijn er meer meldingen van rondhangende jongeren en jeugdoverlast. De daling in het cijfer op de Veiligheidsprestatie Index houdt (daarom) ook in 2021 aan.

De wijken Binnenstad en Oud-Oost scoren zwaar onvoldoende. Ook andere stadsdelen binnen de ring scoren onvoldoende.  Naast de verslechterde rapportcijfers geven inwoners van de gemeente Leeuwarden ook zelf vaker aan zich overdag of ’s avonds onveilig te voelen in hun woonomgeving.

Veilig wonen zou wat de VVD betreft top prioriteit moeten hebben.

VZ.

Leeuwarden blijft goed, maar het kan dus wel beter.

Reken u niet rijk! 2021 was een a-typisch jaar gedomineerd door onzekerheid. Een financieel beeld, wel eens waar positief, maar meer ontstaan door toevalligheden dan door financieel beleid van de gemeente.

Veel incidentele middelen zijn over omdat het huidige kabinet vrij gul is geweest met het overmaken extra middelen en rijkelijke steunpakketten. Je zou ook nog de kritische vraag kunnen stellen of het college wel voldoende heeft gedaan om bijvoorbeeld de coronamiddelen te besteden.

Wat de VVD betreft blijft behoedzaamheid nodig. Geef niet alles in een keer uit en bereid u voor op een volgende crisis. Ga aan de slag met de aanbevelingen van de accountant en stel intern de waarde van de turap ter discussie. En stuur meer op de realisatie van de beleidsdoelstellingen zodat we niet weer zoveel geld over hebben omdat beleid niet gerealiseerd is.

"Make it simple. Make it memorable. Make it inviting to look at. Make it fun to read."