Je moet leren van de geschiedenis. Eerlijk gezegd is het bijna onmogelijk om een gevoel van visie te hebben zonder een gevoel voor geschiedenis. Als de geschiedenis wordt geleerd, hoeft ze zich niet generaties lang te herhalen.

Niet mijn woorden maar die van oud VN voorzitter Koffi Annan. Verstandige woorden. U begrijpt dat ik daarom vorige week met stijgende verbazing aanhoorde dat bij de totstandkoming van de nieuwe visie armoede en schulphulp niet achteruit is gekeken maar vooral vooruit.
Alsof we niet willen leren van de geschiedenis. Leeuwarden heeft een fors probleem op het gebied van armoede. De afgelopen decennia is het opeenvolgende colleges niet gelukt om Leeuwarden uit de top 10 van de gemeenten met meeste armoede te halen.

Analyseer eerst wat er wel goed gaat en wat er beter kan. Wat waren de doelen uit de vorige armoedevisie en wat is het effect van dat beleid. Welke huidige interventies zijn er al effectief? En wat verdient verbetering? Wat nu voor ligt lijkt een poging om iets te veranderen, zonder dat daarbij is nagedacht over wat we al gedaan hebben. We geven per jaar vele miljoenen uit aan het armoedebeleid. En toch staan we nog steeds in die Top 10 waar we niet in willen staan. Alleen dat gegeven zou al reden moeten zijn om eens goed stil te staan bij de effectiviteit van wat we gedaan hebben.

Kortom, dit lijkt vooral op gemakzuchtige symptoombestrijding. De VVD is voorstander van echte oplossingen op basis van een gedegen analyse, niet voor doekjes voor het bloeden. Het systeem van regelingen en voorzieningen verzacht de gevolgen van de armoede, maar helpt mensen niet om uit deze situatie te komen.

En daar zit in deze visie een cruciale denk – en weeffout. Ik citeer de Sociaal Economische Raad:

Om uit die armoede te komen is een aanpak nodig op meerdere fronten: een voldoende en stabiel inkomen, werk dat voldoende perspectief biedt en dienstverlening die aansluit op de behoeften van werkende minima.

Het is wat de VVD betreft onbegrijpelijk dat het college bij het vergoten van de bestaanszekerheid “Zoveel mogelijk mensen aan het werk” pas op de derde plek zet.

Werken geeft structuur aan onze dagen, zorgt voor sociale verbondenheid en helpt ons bij het vormen van onze identiteit. Het maakt je tevens ook onafhankelijker van de overheid en al haar voorzieningen. De VVD is dan ook een groot voorstander van maatwerk, waarbij kan worden gekeken waar mensen wel toe in staat zijn en hoe we aan individuele gevallen een positieve draai kunnen geven. De VVD is ook voorstander van de tegenprestatie. Het uitvoeren van (passend) vrijwilligerswerk kan mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt helpen deze afstand te verkleinen. 

Uitgangspunt moet dan ook zijn dat werken ten alle tijden moet lonen.  We zijn in deze blij dat het nieuwe kabinet het uitgangspunt van werk verbetert door het minimumloon te willen verhogen. En de belastingen op werk verlaagd.

Wie vanuit een uitkering begint met werken, moet er wat ons betreft meer op vooruitgaan. Samen moeten we oog houden voor de armoedeval.

De VVD is van mening dat de groep werkende armen, ondernemers en ZZP'ers die minder dat het minimumloon verdienen, maar ook de ondernemers die momenteel hard worden getroffen door Corona, in deze visie over hoofd wordt gezien. Vaak is deze groep moeilijker te bereiken en vraagt een specifieke aanpak (maatwerk). In de vorige armoedenotitie was daar ook aandacht voor.

Daarnaast geeft het college boodschappen af die ze niet waar kan maken. Het meest pijnlijke voorbeeld is de aankondiging van de pilot om 100 gezinnen schulden kwijt te schelden. Deze pilot blijkt niet meer dan idee te zijn: geen enkele organisatorische, juridische of financiële randvoorwaarde is geregeld. Daarmee vreest de VVD dat er bij een aantal gezinnen met deze ernstige problemen, voorlopig in ieder geval valse hoop is gewekt. Overigens los van het feit dat wij tegen een dergelijke algemene maatregel zijn. Dat zal bij de uitvoering, als die al haalbaar zou zijn, nadere bespreking vragen.

Natuurlijk delen we als VVD de ambitie dat niemand in armoede hoeft te leven,  dat kinderen niet hoeven op te groeien in armoede en dat we regeneratie doorbreken. Specifieke maatregelen dienen er voor te zorgen dat kinderen minimaal of geen hinder ondervinden van eventuele armoede en moet ervoor zorgen dat ieder kind een gelijke start krijgt. Ook daar waren we het trouwens in de vorige armoedenotitie al over eens.

Wat de VVD betreft nemen we deze visie ter kennisgeving aan en neemt niet deze Raad, maar de nieuwe Raad een besluit over de uitvoering van deze visie (of te wel nieuw beleid), want de effecten en uitgaven zullen een meerjarig beslag leggen op de toekomstige begrotingen. Mocht het college aansturen op een besluit over deze visie, dan zullen we tegen stemmen. Daarvoor vinden wij het een te slechte basis voor voldoende perspectief in de toekomst.

Woordvoerder: Marcel Visser