Afgelopen maandag 12 mei heeft de commissie Welzijn het koersdocument hervorming sociaal domein behandeld. Het koersdocument is een omvangrijk stuk, waarin vele zaken aan de orde komen maar ook veel zaken niet. Het document zit vol met toevoegingen als “het moet nog nader onderzocht worden”, “het moet nog worden ontwikkeld”, “een analyse moet nog worden gemaakt”, “op basis van onderzoek” et cetera et cetera. Dit alles roept de vraag op waar we nu op dit moment mee instemmen, aangezien nog steeds veel keuzes gemaakt dienen te worden en veel uitwerking dient plaats te vinden. Tijdens de commissiebehandeling heeft de VVD aangegeven het koersdocument in de huidige vorm en op dit moment niet te steunen. De behandeling heeft de VVD fractie wel aangegrepen om in elk geval een aantal punten te benoemen waarvan we denken dat die echt anders zouden moeten.

Het Koersdocument

Het Koersdocument bestaat uit een algemeen deel (o.a. het Leeuwarder model/sociaal wijkenteams) en verder drie delen die ingaan op de drie specifieke decentralisaties. Deel 1 heeft betrekking op de Zorg voor de Jeugd (inclusief passend onderwijs), deel 2 beschrijft de WMO2015 en deel 3 bespreekt Participatiewet en de wijze waarop de gemeente uitvoering gaat geven aan de nieuwe regelgeving die is bedoeld voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.

Het koersdocument wordt door het College gezien als 'de stip op de horizon' en moet een weergave zijn van de richting en de kaders waarbinnen de vernieuwing in het sociale domein plaats moet vinden. Het koersdocument 3D is een omvangrijk stuk, waarin vele zaken aan de orde komen maar ook veel zaken niet. Het is doorspekt met toevoegingen als “het moet nog nader onderzocht worden”, “het moet nog worden ontwikkeld”, “een analyse moet nog worden gemaakt”, “op basis van onderzoek” et cetera et cetera. Dit alles roept de vraag op waar we nu op dit moment mee instemmen, aangezien nog steeds veel keuzes gemaakt dienen te worden en veel uitwerking dient plaats te vinden.

Inclusief besluitpunten blijft het een erg abstract geheel dat in hoofdlijnen spreekt in principes zonder concrete doelstellingen. Het lijkt er op dat het college maar voor de zekerheid alles heeft opgeschreven wat er wel of niet bekend is. Een consistente redactionele lijn lijkt te ontbreken.

Tijdens de commissiebehandeling heeft de VVD, los van de abstractie maar ook om dat het besluiten en uitgangspunten verwoord waarvan er zeker een aantal zijn die voor de VVD een brug te ver zijn, aangegeven het koersdocument in de huidige vorm en op dit moment niet te steunen. De behandeling heeft de VVD fractie wel aangegrepen om in elk geval een aantal punten te benoemen waarvan we denken dat die echt anders zouden moeten.

Algemeen
Het vangnet wordt afgedaan met 1 alinea, en bestaat vooral uit een opsomming van wat er niet ter discussie staat. Dan blijft wel heel weinig over waar we dan wél over kunnen discussiëren. Daarnaast gaan we in 13 pagina’s iets zeggen over het werkkader van de wijkteams. 13 pagina’s! Harry Bevers: “Ik vraag me af of er nog enige ruimte overblijft voor de invulling van de professional die sociaal werker is of zou moeten zijn”. Verder missen we in elk geval de invulling en vertaling van de mei circulaire. Dat is helaas een logisch gevolg van de behandeling op dit moment.

Zorg voor de Jeugd
In het deel zorg voor de Jeugd is wat de VVD betreft nog te weinig ruimte voor nieuwe aanbieders, nieuwe initiatieven en best practices. Daarnaast dienen er outcome criteria te worden opgesteld waaraan achteraf de afspraken met oude en nieuwe aanbieders kwantitatief en kwalitatief kunnen worden getoetst. Er moet ruimte blijven om naar aanleiding van de uitkomsten hiervan afspraken met aanbieders opnieuw te bezien. De VVD ziet daarnaast graag een uitwerking van outcome criteria waarmee geprikkeld wordt op kwalitatieve en kwantitatieve efficiency. Dus betere en snellere hulpverlening voor minder geld.

Serge Hollander vroeg daarnaast nog speciaal aandacht van Wethouder Koster voor Beter Beschermd Plus. Dit is een experiment dat al een aantal jaren loopt in Rotterdam en dat inzet op kinderen waarvoor veiligheid niet vanzelfsprekend is. Er wordt tegelijkertijd gebruik  gemaakt van vrijwillige Jeugdzorg en gedwongen maatregelen (i.p.v. twee verschillende trajecten) en er wordt systeemgericht gewerkt (bij de analyse van de problemen in een gezin wordt niet alleen naar het kind gekeken, maar naar de gehele gezinssituatie). Ouders/verzorgers worden meer gewezen op hun verantwoordelijkheid en er wordt sneller hulp dichter bij huis gezocht zodat minder beroep gedaan wordt op duurdere jeugdzorgvoorzieningen.

WMO 2015
Het onderdeel WMO voorziet voornamelijk in een informatieve beschrijving van de wettelijke basis, waarbij op een beperkt aantal onderdelen wordt ingegaan hoe hier in vulling aan (kan) wordt/worden gegeven.

Mantelzorg
Het document onderschrijft de belangrijke rol van de mantelzorgers. De gemeente Leeuwarden heeft op dit moment 6280 mantelzorgers die langdurige en intensieve zorg verlenen. Van hen zijn 2570 mantelzorgers zwaar overbelast. Tot onze verbazing wordt er gekozen om de mogelijke financiële vergoeding voor mantelzorgers niet te continueren maar een tegemoetkoming te organiseren in de vorm van training, congres, lotgenotencontact en dergelijke. We hebben dus een grote groep die overbelast is en nauwelijks beschikt over vrije tijd en in plaats van de mantelzorgers vrij te laten in de keuze voor wat zij zelf voor een financiële vergoeding zouden willen doen, wordt deze groep ook nog eens naar trainingen en congressen gestuurd. Want ja... deze groep heeft al zoveel vrije tijd.

De VVD fractie is en blijft voorstander van een financiële compensatie die naar eigen inzicht van de mantelzorger vrij te besteden is.

Populatiebekostiging
Bij basisbekostiging van de zorg missen we nadrukkelijk de mogelijkheid rond populatiebekostiging. Populatiebekostiging betekent dat de zorgaanbieder(s) een bedrag krijgt (krijgen) per inwoner of verzekerde in zijn (hun) populatie, ongeacht of deze inwoner of verzekerde nu zorg gebruikt of niet. Populatiebekostiging is het best toepasbaar wanneer het gaat om zorg met een duidelijk preventief of wijk-/regiogebonden karakter.

Marcel Visser verzoekt de Wethouder dan ook om z.s.m. een onderzoek naar populatiebekostiging binnen het sociaal domein te starten zodat nog dit jaar kan worden besloten of - op zijn laatst per 1 januari 2015 – gestart kan worden met een experiment(en) om te bepalen wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn van deze wijze van bekostiging in het sociale domein. Dit om tegelijk met de evaluatie van de coöperatie een wel overwogen afweging te kunnen maken om deze manier van bekostiging in te kunnen voeren.

Clientondersteuning
Dan is er nog de clientondersteuning; op ieder moment van de dag dient een luisterend oor beschikbaar te zijn. Volgende het koersdocument gaat dit gefaciliteerd worden door Sensoor. De VVD fractie vraagt zich af dit niet een dienst is die door de Coöperatie vormgegeven dient te worden. Ook ontbreekt een beschrijving van de kosten en risico’s. Er dient een contract afgesloten te worden voor 4 jaar, waarbij we in het gunstigste geval (als 100% van de gemeenten deelnemen) 25 cent per inwoner (107.000 inwoners) gaan betalen hetgeen een kostenpost van € 26.750, - euro per jaar met zich meebrengt. Daarnaast ligt een contract voor 4 jaar niet voor de hand als we dit parallel willen laten lopen met de ontwikkeling en de evaluatie van de coöperatie over twee jaar.