Interview met minister-president Mark Rutte

Het is donderdag. Een belangrijke dag voor ondergetekende. Vandaag mag ik de premier interviewen in zijn werkkamer, het Torentje. Stipt om 6:00 uur opgestaan. Half acht staat de chauffeur voor. Suited & booted sta ik keurig klaar. Op naar Den Haag!
Eindelijk aangekomen word ik naar binnen geleid. Licht gespannen wandel ik door de gangen van het Ministerie van Algemene Zaken. We komen in de voorkamer van het Torentje. Veel boeken zijn hier te vinden. Ik herinner mij dat Rutte bij het programma 1 Vandaag hierover een grap maakte. "Het blijkt dat de heer Donner af en toe langs komt om de oude boeken recht te zetten".

En dan naar binnen. Het kantoortje is knus. Voldoende ruimte voor een groot bureau en enkele stoelen om gasten te kunnen ontvangen. Op de houten wand hangt het portret van Johan Rudolf Thorbecke. Ook Cort van der Linden is aan de muur te vinden, de eerste liberale premier van Nederland. Ik drink koffie en wacht op de directeur van de B.V. Nederland.
En ja hoor, daar loopt hij binnen. "Sorry voor het wachten, vandaag is de dag dat we de begroting rond moeten krijgen...", legt Rutte uit. Hij gaat zitten. "Meneer Rutte", begin ik. "Zeg maar Mark!", haalt de premier aan. "Als u het niet erg vind noem ik u meneer Rutte". "Oh, dat mag ook", geeft hij aan. Het interview kan beginnen.
Mark Rutte wordt op 14 februari 1967 in 's-Gravenhage geboren als zoon van Izaäk en Hermina. Hij groeit op in Den Haag en wordt onderwezen aan het christelijk gymnasium, waar mijn overgrootmoeder eens onderwijzeres oude talen was. Van 1984 tot 1992 studeert hij geschiedenis aan de Rijksuniversiteit in Leiden.
Tijdens zijn studietijd komt Rutte in aanraking met de Jongeren Organisatie voor Vrijheid en Democratie (JOVD). Hij was voorzitter van 1988 tot 1991. Naar eigen zeggen is zijn tijd bij de politieke jongerenorganisatie een "waanzinnig vormende periode" geweest. "Bij een politieke jongerenorganisatie leer je verschrikkelijk veel. Je leert je mening te vormen, hoe de politiek werkt, vergaderen, spreken in het openbaar, mensen overtuigen, etc. In mijn tijd stond de Sovjet Unie op haar achterste pootjes. Ik herinner mij nog dat wij een motie aannamen met de titel 'JOVD waarschuwt Moskou nog één keer'. "
Rutte's tijd als voorzitter was bewogen. Zo vertelt hij over een boze VVD-voorzitter die hem belt en zegt: "Meneer Rutte, ik zal er persoonlijk voor zorgen dat u nooit wat bij de VVD bereikt!" Rutte legt uit: "Ik was er niet van geschrokken. Ik lach om bedreigingen en dacht: "Ik ambieer toch geen politieke loopbaan."
Mark Rutte heeft verschillende passies. Toen hij jonger was wilde hij top-pianist worden. Zijn leven is wellicht anders gelopen, toch speelt hij regelmatig nog.
"Ik vind het fascinerend hoe het er aan toe gaat in het Britse Lagerhuis." "U bedoelt de debatten?" Rutte kijkt mij aan. "Zeg maar gerust scheldpartijen", lacht hij.
Ook geschiedenis is een grote passie. Rutte is afgestudeerd historicus en heeft daarover veel kennis van zaken. Naast geschiedenis heeft politiek in binnen- en buitenland zijn grote interesse. Vooral de Britse politiek volgt hij op de voet. "David Cameron heeft mij the private dining room laten zien.. Fascinerend om een kijkje te nemen in een wereld die ik al tijden volg."
Rutte vindt een tweepartijenstelsel een interessant gegeven. Toch ziet hij dit niet van toepassing op Nederland. "Als historicus weet ik hoe een politiek stelstel zich ontwikkelt vanuit de geschiedenis. In ons vrij wazige maatschappelijk leven passen meerdere partijen. Dit heeft ook te maken met veel losstaande dorpen en steden die vanaf de Middeleeuwen al veel vrijheid genoten. Al die groeperingen in Nederland kunnen het best worden vertegenwoordigd door verschillende partijen."
Naast Cameron heeft Rutte veel contact met vicepremier Nick Clegg. Rutte vertelt dat de beide mannen vrienden zijn geworden, met wie hij zowel politiek als privé contacten onderhoudt. Op de vraag met welke van de twee politieke partijen hij zich het meest verwant voelt, zegt hij niet te kunnen kiezen tussen de Conservative Party of de Liberal Democrats. "De VVD heeft van beide partijen wat."
Mark Rutte staat positief in het leven. Wanneer gevraagd zou worden of zijn glas half vol of half leeg is, zou hij waarschijnlijk antwoorden dat zijn glas tot aan de rand gevuld is. Hij stoort zich – naar eigen zeggen – nergens aan. "Je storen aan . . . je ergeren aan of je zorgen maken om . . . daar heb je niets aan. Allemaal negatieve energie."
Op de vraag of Rutte zich stoort aan de politieke minderheid in de Eerste Kamer zegt hij: "Het is een gegeven. Ik ga hier pragmatisch te werk met kleine partijen in de Tweede Kamer, om zo een meerderheid te behalen in de eerste. Samenwerking kost tijd, maar ik moet mijn dag dan ook vullen", grapt de premier.
Rutte gaat pragmatisch te werk. Toch wil hij niet als zodanig worden bestempeld. "Ik zie mijzelf niet als een pragmaticus. Ik wil niet in een etiket wonen. Ik zie mijzelf echt als een liberaal politicus. Ik voel mij vooral verantwoordelijk nu de VVD de premier levert."
Tijdens de landelijke verkiezingen worden beloftes gedaan en standpunten verkondigd. Er is kritiek op de partij van Rutte. Hij zou niet liberaal genoeg zijn. "Je kunt niet je hele programma uitvoeren. Dat gaat niet en ik denk dat de kiezer wel aanvoelt dat je altijd concessies moet doen. Anders sterf je in de schoonheid van je eigen standpunt."
In Nederland kennen we de Trias Politica, de scheiding van de drie machten. "De Trias Politica is zeer belangrijk, maar in Nederland niet absoluut. Wij hebben geen scheiding tussen wetgevende en uitvoerende macht."
Rutte heeft tijdens een verkiezingsdebat op RTL4 in 2012 een uitspraak gedaan over de mogelijke vervroegde vrijlating van de moordenaar van Pim Fortuyn. Hij zei dat het ondenkbaar was dat Van der Graaf vervroegd vrij zou komen. Op de vraag over deze uitspraak zegt Rutte: "Wat je daar ziet is dat Fred Teeven alles wat binnen de wet mogelijk is heeft gedaan. Uiteindelijk beslist de rechter. De rechterlijke instanties hebben besloten dat Van der Graaf aan alle voorwaarden voldoet om vrij te komen. Als wetgever kun je twee dingen doen. Eén: Maximaal toetsen dat dit zorgvuldig gebeurt. Dat heeft Teeven gedaan. Twee: Wij willen wat doen aan de vervroegde invrijheidstelling. Daarvoor heb je een wetswijziging nodig en dat zijn wij nu aan het regelen."
"U vindt niet dat u op de stoel van de rechter bent gaan zitten met uw uitspraak?" "Nee. Ik heb alles gedaan wat ik kon doen als wetgever. Als een rechterlijk besluit je niet bevalt, dan kun je de wet aanpassen. Wij kijken nu heel kritisch naar het vervroegd invrijheidstelling."
Mark Rutte. Een vriendelijke en goedlachse man, die zichzelf niet anders bestempelt dan een liberaal. Zijn positieve houding werkt aanstekelijk, evenals zijn humor. Een mens kan ver komen als hij zich bezighoudt met zijn eigen vorming. Rutte deed dit binnen een politieke jongerenorganisatie. Anderen doen dit binnen een studiegenootschap of beide. Wat men van hem kan leren is hoe hij in het leven staat. Hij bant negatieve energie uit. Je hebt te maken met feiten en moet hiermee proberen om te gaan.
Glimlachend rijd ik terug naar Leeuwarden. Het is mij gelukt. Al was het maar drie kwartier, ik zat in het Torentje met de premier!